Ποίημα για την “Ντροπή της Ευρώπης”

O γερμανός νομπελίστας Γκύντερ Γκρας

Πηγή: Deutsche Welle

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο - Υπεύθ. Σύνταξης Ειρήνη Αναστασοπούλου


Μόλις δύο μήνες μετά το ποίημά του, με το οποίο ασκούσε κριτική στην πολιτική του Ισραήλ και το οποίο είχε προκαλέσει θυελλώδεις αντιδράσεις, ο γερμανός νομπελίστας παρεμβαίνει ξανά στην τρέχουσα πολιτική συζήτηση με ένα ποίημα. Αυτή τη φορά το θέμα του είναι η Ελλάδα.

«Ελλάδα, χώρα δίχως δικαιώματα»

Στο φύλλο του Σαββάτου της εφημερίδας Süddeutsche Zeitung ο Γκύντερ Γκρας υπερασπίζεται τους Έλληνες και την Ελλάδα, και στηλιτεύει την ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της χώρας. Ο Γκρας διαμαρτύρεται επειδή η Ελλάδα “ως χρεοφειλέτης δακτυλοδείχνεται γυμνή”, μια “χώρα καταδικασμένη στη φτώχεια”, “στο χάος κοντά, επειδή στις αγορές δεν ανταποκρίνεται”. Η Ελλάδα “είναι χώρα χωρίς δικαιώματα, που η δικαιούχα εξουσία της σφίγγει το λουρί όλο και περισσότερο.” Το ποίημα αποτελείται από δώδεκα δίστιχα και είναι εμφανές ότι ο λογοτέχνης κατέβαλε μεγαλύτερη προσπάθεια να του δώσει λυρική μορφή από ότι στο επίμαχο ποίημα για την πολιτική του Ισραήλ. Πολλοί συνάδελφοι του δεν του είχαν ασκήσει μόνον έντονη κριτική για το περιεχόμενο αυτού του ποιήματος, αλλά τον κατηγορούσαν και για ατέλειες και προχειρότητα.

Στη νέα ποιητική του παρέμβαση ο Γκράς κατηγορεί τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας ότι της κόβουν την “ανάσα ζωής” με τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλουν κάθε τόσο. Σε αντίθεση με τον αρχαίο φιλόσοφο Σωκράτη, που μετά την καταδίκη του σε θάνατο χωρίς να φέρει καμία αντίσταση είχε πιει το κώνειο, ο Γκύντερ Γκρας συλλαμβάνει με ποιητικούς όρους τις αντιστάσεις στην πολιτική λιτότητας: “Πιες, επιτέλους πιές! ουρλιάζουν οι χειροκροτητές των κομισάριων, αλλά ο Σωκράτης με οργή επιστρέφει σε σένα το ξέχειλο ποτήρι.”

Η Ελλάδα “εκτιμάται κάτω από την αξία του παλιοσίδερου”

Η Ευρώπη, που η κοιτίδα της είναι η Ελλάδα και που ως σήμερα ακόμη αναγνωρίζει ως συστατικό στοιχείο της ταυτότητάς της τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, υπονομεύει κατά τον γερμανό νομπελίστα με την πολιτική της λιτότητας τις ίδιες τις αξίες της: “Αυτό που αναζήτησες με την ψυχή, που πίστεψες πως βρέθηκε, βγαίνει ασήμαντο τώρα, εκτιμάται λιγότερο κι από τα παλιοσίδερα.”
Απευθυνόμενος στους Γερμανούς συμπατριώτες του ο Γκύντερ Γκρας τους υπενθυμίζει τον ρόλο της Γερμανίας ως κατοχικής δύναμης στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου: "Αυτοί που έπληξαν με την βία των όπλων την ευλογημένη με νήσους χώρα, φέραν μαζί με τη στολή τον Χέλντερλιν στο σάκο.” Και σαν μια άλλη Κασσάνδρα, που όπως είναι γνωστό οι προφητείες της έβγαιναν πάντα αληθινές, ο Γκράς προειδοποιεί: “Ανούσια θα μαραζώσεις χωρίς τη χώρα, της οποίας το πνεύμα εσένα, Ευρώπη, επινόησε.”

ΠΗΓΗ