Η ερμηνεία της παραίτησης

του Θάνου Δημάδη

Δεν ξάφνιασε η παραίτηση Στρος Καν, αλλά ο χρόνος που έγινε. Δύο μέρες δηλαδή, πριν το καθοριστικό δικαστικό ραντεβού της Παρασκευής, που όλοι αναμέναμε ότι ήταν αυτό το οποίο θα έκρινε και το μέλλον του στην ηγεσία του ΔΝΤ, καθώς τότε θα ξέραμε, και ο ίδιος και εμείς, αν θα προσαχθεί τελικά σε δίκη ή όχι, αν θα κρατηθεί κρατούμενος ή θα απελευθερωθεί με περιοριστικούς όρους. Η εσπευσμένη απόφαση του να παραιτηθεί σηματοδοτεί σε γενικές γραμμές τρία πράγματα.





Πρώτον, σε ότι αφορά τον ίδιον τον Στρος Καν και την εξέλιξη της υπόθεσης: επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις ότι τα πράγματα γίνονται ολοένα και πιο δύσκολα για την υπεράσπιση του άλλοτε κραταιού άνδρα της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής ελίτ. Δείχνει ότι έχουν εξανεμιστεί οι ελπίδες των συνηγόρων του ότι θα μπορούσαν να ξεμπερδέψουν γρήγορα με την υπόθεση αυτή, ότι τα στοιχεία που έχει η κατηγορούσα αρχή στα χέρια της θα μπορούσαν εύκολα να καταπέσουν και, εν πάσει περιπτώση, ότι τα τεκμήρια της αθωότητας του Στρος Καν είναι ισχυρά. Τίποτα από αυτά, όπως φαίνεται, δεν ισχύει και πλέον τόσο ο ίδιος όσο και η υπεράσπιση του προετοιμάζονται για τα χειρότερα που ίσως ξέρουν ότι θα έρθουν με την επικείμενη απόφαση της Παρασκευής.



Δεύτερον σε ότι αφορά τον ίδιο το ΔΝΤ: ο οργανισμός πλέον αποδεσμεύεται από το βάρος ενός πρωτοφανούς σκανδάλου που τον έπιασε απροετοίμαστο να το αντιμετωπίσει, πλήττοντας σε ένα σημαντικό βαθμό την εικόνα και το κύρος του τα τελευταία 24ωρα. Είναι προφανές ότι το κουτί της διαδοχής έχει ήδη ανοίξει. Και σε αυτό το παιχνίδι η σύγκρουση μεταξύ των αναπτυσσόμενων οικονομιών και των ευρωπαϊκών χωρών αλλά και της Αμερικής για το ποιος θα διαδεχθεί τον Στρος Καν στη θέση του επικεφαλής του ΔΝΤ, θα είναι σκληρότερο όσο ποτέ άλλοτε. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, ειδικά της Κίνας και της Βραζιλίας, θεωρούν ότι οι υπερχρεωμένοι Ευρωπαίοι δεν έχουν πλέον καμία νομιμοποίηση να απαιτήσουν για ακόμα μία φορά αυτή τη θέση που κατέχουν από το 1946, την ίδια ώρα που η Ευρώπη έχει κάθε λόγο να "καίγεται" να προωθήσει μία δική της υποψηφιότητα. Στην ευρωπαϊκή κρίση το ΔΝΤ διαδραμάτισε λόγω του Στρος Καν έναν καθοριστικό ρόλο για τη διαχείριση της, στον αντίποδα της πολιτικής ανικανότητας των Ευρωπαίων. Πλεόν ο ρόλος του ΔΝΤ από δω και μπρος είναι στον "αέρα" καθώς η έλευση ενός Ινδού, Κινέζου ή Βραζιλιάνου στην κορυφή της ηγετικής πυραμίδας του Ταμείου είναι πολύ πιθανόν να σημάνει και την επαν-ιεράρχηση των πολιτικών προτεραιοτήτων που είχε βάλει ο Στρος Καν και στις οποίες πρώτη θέση κατείχε για το ΔΝΤ η συνδρομή με χρήμα αλλά και παρεμβατικότητα απέναντι στην κρίση χρέους της ευρωζώνης. Είναι δεδομένο ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα έχουν ως πρώτη προτεραιότητα τη στήριξη της ευρωζώνης. Μέχρι σήμερα το Ταμείο είχε λόγο αυτό να το επιδιώκει, γιατί ο ίδιος ο Στρος Καν είχε κάθε προσωπικό και πολιτικό συμφέρον να καθιερωθεί ως ο "άνθρωπος- κλειδί" για το ευρωπαϊκό πρόβλημα. Που σε μεγάλο βαθμό το είχε πετύχει μέχρι σήμερα.



Τρίτον σε ότι αφορά την Ελλάδα: είναι γνωστά τα υψηλά ποσοστά αντιδημοφιλίας που έχει ο Στρος Καν στην ελληνική κοινή γνώμη. Δεν θα επιμείνω στο αν ήταν καλή ή κακή εξέλιξη για τα συμφέροντα της Ελλάδα η έξοδος του Στρος Καν από το οικονομικό παιχνίδι. Εκτιμώ, όμως, ότι ο Στρος Καν συνέβαλε καθοριστικά στο να πιέσει τους Ευρωπαίους να δώσουν μία λύση στο ελληνικό πρόβλημα και κατ' επέκταση στο πρόβλημα της Ευρωζώνης, όχι μόνο πείθοντας τους- και κυρίως πείθοντας την κ. Μέρκελ- να στηρίξουν οικονομικά την χώρα μας αλλά κυρίως πιέζοντάς τους να υιοθετήσουν το Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης. Σε εσωτερικό επίπεδο, πιστεύω ότι η αποχώρηση Στρος Καν ενδέχεται ως ένα βαθμό να επηρεάσει και τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας. Ξέρουμε ότι ο τελευταίος ήταν προνομιακός συνομιλητής για τον κ. Παπανδρέου καθώς και ότι οι δύο άντρες είχαν πολύ στενή συνεργασία για να προωθήσουν ο καθένας για τους δικού του λόγους, την υπαγωγή της χώρας μας στο ΔΝΤ. Ο σχεδιασμός του Έλληνα Πρωθυπουργού είχε γίνει με γνώμονα ότι η "σταθερά Στρος Καν" θα παραμείνει στο παιχνίδι της Τρόϊκα.



Τώρα ο σχεδιασμός αυτός ανατρέπεται και μαζί με αυτόν ανατρέπεται και η στρατηγική του Μνημονίου που είχε προσυμφωνήσει ο κ. Παπανδρέου με τον ίδιο τον πρώην Διευθυντή του ΔΝΤ. Δεν ξέρω πόσο πρόθυμος είναι ο κ. Παπανδρέου να τραβήξει άλλο αυτήν την ιστορία με ένα Μνημόνιο το οποίο η κυβέρνησή του έχει αποτύχει να εφαρμόσει αποτελεσματικά σε επίπεδο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έχοντας ο ίδιος χάσει τον δικό του προσωπικό σύμμαχο σε όλη αυτήν την ιστορία που ήταν ο κ. Στρος Καν, με τους Ευρωπαίους πλέον να ασκούν αμείλικτες πιέσεις στην χώρα μας με όλη τη διαχειριστική και πολιτική ανεπάρκεια που τους διακρίνει και με την περαιτέρω μελλοντική οικονομική στήριξη του Ταμείο προς την Ελλάδα να βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα. Υπό αυτήν την έννοια, εκτιμώ ότι η παραίτησης Στρος Καν είναι ένας παράγοντας που θα λάβει πολύ σοβαρά υπ' όψη του ο κ. Παπανδρέου για την απόφασή του να πάει σε πρόωρες εκλογές, αφού αλλιώς είχε ίσως προβλέπει πριν ενάμιση χρόνο ότι θα εξελίσσονταν τα πράγματα και διαφορετικά του βγαίνουν στην πορεία του χρόνου.