Απαντήσεις και οδηγίες στις συχνότερες ερωτήσεις στον νέο νόμο (N . 4178/2013) των αυθαιρέτων

από Αγγελική Παπαϊωάννου * και    Χαρίκλεια Παπαϊωάννου**  

  Εισαγωγή       

Το εφεύρημα του "περιβαλλοντικού ισοζυγίου" από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) για να καλυφθεί ο εισπρακτικός χαρακτήρας της τακτοποίησης κάθε είδους αυθαιρεσιών και παρανομιών δεν έπεισε την Ολομέλεια του Συμβουλίου της  Επικρατείας (ΣτΕ).

Μετα τις απορριπτικές αποφάσεις  άρθρων του N. 4014/11 ’’περί αυθαιρέτων’’ από το ΣτΕ (αποφ.3341/2013) το ΥΠΕΚΑ έφερε και ψηφίσθηκε  στη Βουλή  ο Ν. 4178/13 .  Διέπεται όμως και αυτός από το ίδιο εισπρακτικό πνεύμα, παρακάμπτει την περιβαλλοντική και αισθητική πλευρά των κτιρίων ,καθώς επίσης την στατική και αντισεισμική επάρκεια για την οποία εκτός από την ταπεινότητά μας, έχουν  αρθρογραφήσει και οι καθηγητές του ΕΜΠ  κκ Παν. Καρύδης και Κων. Σπυράκος.

Διατηρούμε  ακέραιες τις επιφυλάξεις μας ότι και ο νέος νόμος  θα κριθεί αντισυνταγματικός

Παρόλα αυτά  η υποχρέωση της συνεχούς επαγγελματικής μας  ενημέρωσης και  οι διαφορετικές μας απόψεις, οδήγησαν στο να εντρυφήσουμε σε όλες τις πτυχές του νόμου για να εκτιμήσουμε το μέγεθος της θυσίας του περιβάλλοντος στο βωμό των εφήμερων εσόδων που δυστυχώς παραβλέπεται ως μακροπρόθεσμη –ακόμη και οικονομική –επένδυση.    Μέσα λοιπόν από εδώ  θα απαντήσουμε στα συχνότερα νέα ερωτήματα που δημιούργησε η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση.

Ερωταπαντήσεις      

 Ερώτηση 1^η :  Πώς εκδίδεται η βεβαίωση μηχανικού στις περιπτώσεις αυθαιρεσιών, που έχουν υπαχθεί στους προγενέστερους Ν. 3775/09, Ν. 3843/10 και Ν. 4014/11 (εξόφληση του ειδικού προστίμου και υποβολή όλων των σχεδίων α' και β' φάση) και δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στο Ν. 4178/13; Απαιτείται η καταβολή ποσοστού ανταπόδοσης ;

Απάντηση :   Όχι. Δεν απαιτείται η καταβολή ποσοστού ανταπόδοσης. Η βεβαίωση εκδίδεται από το πληροφοριακό σύστημα, μετά την υποβολή αίτησης στον Ν. 4178/13, κατά τα οριζόμενα στον Ν. 4178/13 και σύμφωνα με την παρούσα.

Ερώτηση 2^η     :   Πώς γίνεται η μετάβαση από τον Ν. 4014/11 στον Ν. 4178/13;

Απάντηση :  Δηλώσεις που έχουν υπαχθεί και ολοκληρωθεί κατά τις διατάξεις του Ν. 4014/2011 υπάγονται μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου στις διατάξεις του Ν. 4178/2013 μέχρι και την καταληκτική ημερομηνία που προβλέπεται. Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό στο πληροφοριακό σύστημα του TEE. Τα στοιχεία της δήλωσης, οι πληρωμές καθώς και τα ήδη υποβληθέντα σχέδια μεταφέρονται σε νέα δήλωση τα στοιχεία της οποίας συμπληρώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4178/2013, όπου απαιτείται.  Από το πληροφοριακό σύστημα του TEE εκδίδεται νέα πράξη ολοκλήρωσης της υπαγωγής κατά τις διατάξεις του Ν. 4178/2013, μετά την καταβολή του ποσοστού ανταπόδοσης κατά τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 4178/2013».

Δηλώσεις που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 4014/2011 και δεν έχουν ολοκληρωθεί υπάγονται στις διατάξεις του Ν. 4178/4014 προκειμένου να ολοκληρωθούν. Για τη μεταφορά των στοιχείων και την έκδοση των σχετικών πράξεων υπαγωγής και βεβαιώσεων απαιτείται αίτηση του ενδιαφερομένου μέσω του εξουσιοδοτημένου μηχανικού στο ηλεκτρονικό σύστημα του TEE. Τα στοιχεία της δήλωσης οι πληρωμές καθώς και τα ήδη υποβληθέντα σχέδια μεταφέρονται αυτομάτως σε νέα δήλωση η οποία συμπληρώνεται, όπου απαιτείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4178/2013. Μετά την πληρωμή του ποσοστού ανταπόδοσης, η καταβολή του υπολοίπου του ενιαίου ειδικού προστίμου καθώς και η ολοκλήρωση της διαδικασίας υπόκειται στις διατάξεις του Ν. 4178/2013 και της παρούσας.»

Ερώτηση 3^η    :  Αυθαίρετα, που έχουν υπαχθεί στην παρ. 2 του άρθρου 26 του Ν. 4014/2011, με την καταβολή παραβόλου και την προϋπόθεση έκδοσης άδειας νομιμοποίησης εντός τριών (3) ετών, έχουν υποχρέωση υπαγωγής στο νέο νόμο;

Απάντηση :   Και εάν υπαχθούν, τα τρία έτη θα υπολογίζονται από την ημερομηνία αίτησης στον Ν. 4014/2011 ή από την ημερομηνία αίτησης ένταξης στο νέο νόμο;

Οι περιπτώσεις αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί στην παρ. 2 του άρθρου 26 του Ν. 4014/11 περιλαμβάνονται στο εδάφιο ζ της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 4178/13 και πρέπει να υπαχθούν υποχρεωτικά στο νέο νόμο, προκειμένου να ολοκληρωθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του, δηλ. σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 23, όπου αναφέρονται και τα σχετικά με τις προθεσμίες.

Κατά την υπαγωγή στις διατάξεις του Ν. 4178/13 ισχύουν οι νεότερες προθεσμίες που προβλέπονται, δηλ. τρία έτη από την ημέρα υποβολής της αίτησης.

Ερώτηση  4^η :  Ποια είναι η προθεσμία εισαγωγής στο πληροφοριακό σύστημα των δικαιολογητικών - σχεδίων της β' φάσης των δηλώσεων, που έχουν υπαχθεί και ολοκληρωθεί κατά τις διατάξεις του Ν. 4014/2011;

Απάντηση :     Τα δικαιολογητικά - σχέδια εισάγονται στο πληροφοριακό σύστημα μέχρι την καταληκτική ημερομηνία του Ν. 4178/2013.

Μετά την έναρξη της διαδικασίας ηλεκτρονικής μεταφοράς των στοιχείων των δηλώσεων, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 4 της υπ' αριθ. 2254/30-8-2013 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 2184 Β/5-9-2013) απαιτείται η προηγούμενη μετάβαση των στοιχείων της δήλωσης σύμφωνα με την παρούσα.

Ερώτηση 5^η :  Ποια είναι η προθεσμία εισαγωγής στο πληροφοριακό σύστημα των δικαιολογητικών - σχεδίων των νέων δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρεσιών στον Ν. 4178/13 ;

Απάντηση :    Κατά τον Ν. 4178/13 δεν προβλέπονται διαφορετικές φάσεις υποβολής των δικαιολογητικών του άρθρου 11.

Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 30 του Ν. 4178/13, σε συνδυασμό με την παρ. 1Γ του άρθρου 3 της υπ' αριθ. 2254/30-8-2013 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 2184 Β72013), η καταληκτική ημερομηνία καταβολής παραβόλου, διόρθωσης στοιχείων και εισαγωγής δικαιολογητικών είναι η 6-2-2015.

Σε κάθε περίπτωση τα δικαιολογητικά θα υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα εντός εξαμήνου από την ημερομηνία υπαγωγής, δηλ. την ημερομηνία καταβολής του σχετικού παραβόλου, αλλά όχι μετά την 6-2-2015.

Ερώτηση  6^η :  Ποιες είναι οι προθεσμίες πληρωμών, εκπτώσεων και προσαυξήσεων;

Απάντηση :    Οι προθεσμίες πληρωμών, εκπτώσεων και προσαυξήσεων ορίζονται αναλυτικά στο άρθρο 3 της υπ' αριθ. 2254/30-8-2013 ΥΑ (ΦΕΚ 2184 Β72013).

Ερώτηση  7^η  :  Κατά την, κατόπιν αίτησης, μεταφορά των στοιχείων δήλωσης του ν. 4014/11 στο ν. 4178/13 συμπληρώνονται τα στοιχεία που λείπουν ; Η δήλωση θα επανεξεταστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4178/13 ή το πρόστιμο θα παραμείνει το ίδιο όπως ακριβώς υπολογίσθηκε με τον Ν. 4014/11;

Απάντηση :      Κατά τη μεταφορά στο ν. 4178/13 στοιχείων δήλωσης με τον Ν. 4014/11 που δεν έχει ολοκληρωθεί εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 4178/13. Το πρόστιμο επανυπολογίζεται και συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά ως ακολούθως :

α) Περιπτώσεις υπαγωγής στον Ν. 4014/11, των οποίων τα στοιχεία των αυθαιρεσιών δεν μεταβάλλονται κατά τη μετάβασή τους στον Ν. 4178/13.

Το πρόστιμο επανυπολογίζεται, συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά και :

-εάν το νέο πρόστιμο προκύπτει μεγαλύτερο του προστίμου του Ν. 4014/11 διατηρείται το παλιό μικρότερο πρόστιμο,

-εάν το νέο πρόστιμο προκύπτει μικρότερο του προστίμου του Ν. 4014/11 διατηρείται το νέο μικρότερο πρόστιμο,

β) Περιπτώσεις υπαγωγής στον Ν. 4014/11, των οποίων τα στοιχεία των αυθαιρεσιών μεταβάλλονται κατά τη μετάβασή τους στον Ν. 4178/13.

Το πρόστιμο επανυπολογίζεται, συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά και εφαρμόζεται το νέο πρόστιμο.

Ερώτηση 8^η  :  Για την ίδια αυθαίρετη κατασκευή μπορεί άλλος μηχανικός από αυτόν, που είχε υποβάλει αρχικά τη δήλωση στον Ν.4014/11 να υποβάλει νέα δήλωση στον Ν. 4178/13 και να ζητήσει να μεταφερθούν τα στοιχεία της δήλωσης, ώστε να μη χαθούν τα καταβληθέντα ποσά ;

Απάντηση :      Ναι, είναι δυνατή η υποβολή νέας δήλωσης από άλλο μηχανικό κατά τις ειδικότερες διατάξεις που διέπουν τις υπηρεσίες μηχανικού μετά από αίτηση στο Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος.

Ερώτηση 9^η  :  Σε ποιες συμβολαιογραφικές πράξεις δεν επισυνάπτεται η βεβαίωση μηχανικού της παρ. 1β του άρθρου 3 του Ν. 4178/13;

Απάντηση :     Δεν απαιτείται η επισύναψη βεβαίωσης μηχανικού σε συμβολαιογραφικές πράξεις αποδοχής κληρονομιάς, δωρεάς αιτίας θανάτου, συγχώνευσης εταιρειών, καθώς και εξοφλητικές συμβολαιογραφικές πράξεις, υπό την έννοια ότι δεν αποτελούν δικαιοπραξία εν ζωή.

Ερώτηση  10^η : Όταν άτομο με ειδικές ανάγκες (ΑμεΑ) εμπίπτει σε περισσότερες περιπτώσεις ειδικής ομάδας πληθυσμού των παραγράφων του άρθρου 17 του Ν. 4178/13 εφαρμόζονται προσθετικά τα ποσοστά των εκπτώσεων, που προβλέπονται για τις ειδικές ομάδες πληθυσμού;

Απάντηση :     Ο δικαιούχος επιλέγει μία από τις ειδικές ομάδες, ώστε να γίνει εφαρμογή των οριζομένων στη σχετική διάταξη.

Ερώτηση  11^η :  Για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, το ατομικό εισόδημα που αναφέρεται στο νόμο είναι το επίδομα αναπηρίας ; Πώς αποδεικνύεται η φορολογική επιβάρυνση από άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ);

Απάντηση :   Ατομικό ή Οικογενειακό εισόδημα είναι αυτό που προκύπτει από τη φορολογική δήλωση, η οποία και υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα. Επίσης από τη φορολογική δήλωση προκύπτει αν ο φορολογούμενος επιβαρύνεται από άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ).

Ερώτηση 12^η : Για τους τρίτεκνους και τις μονογονεϊκές οικογένειες υπάρχει περιορισμός εφαρμογής της έκπτωσης της παρ. 6 του άρθρου 17 του Ν. 4178/13;

Απάντηση :   Η έκπτωση εφαρμόζεται εφ' όσον κατά το χρόνο υπαγωγής δηλώνονται στη φορολογική δήλωση προστατευόμενα μέλη.

Ερώτηση 13^η  :   Ποια θεωρείται κύρια κατοικία ή κύρια και μοναδική κατοικία ή πρώτη κατοικία και πώς αποδεικνύεται ;

Απάντηση :   Κύρια κατοικία είναι η κατοικία μόνιμης διαμονής, που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση. Κύρια και μοναδική κατοικία είναι η κατοικία μόνιμης διαμονής που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση, εφ' όσον είναι και η μοναδική, που έχει ο φορολογούμενος.

Ως πρώτη κατοικία νοείται η κύρια κατοικία κατά τα ανωτέρω.

Τα παραπάνω αποδεικνύονται από τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης, η οποία και υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα.

Ερώτηση  14^η :   Σε αντίθεση με την παρ. 3δ, του άρθρου 23, του Ν. 4014/11 ισχύει ότι με τον  Ν. 4178/13 ρυθμίζονται αυθαίρετα πάνω από κοινόχρηστο χώρο, καθώς και αυθαίρετες κατασκευές πάνω σε νομίμως υφιστάμενο εξώστη, που βρίσκεται πάνω απο κοινόχρηστο χώρο;

Απάντηση :     Όχι, απαγορεύεται από την παρ. 2α, του άρθρου 2, του Ν. 4178/13 με την επιφύλαξη των περιπτώσεων που ορίζονται στην Κατηγορία 3 του άρθρου 9 του νόμου. Εξαιρούνται οι αυθαίρετες κατασκευές που προϋφίστανται της έγκρισης της απαλλοτρίωσης.

Ερώτηση  15^η :    Όταν δεν υπάρχουν αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα απόδειξης του χρόνου της αυθαιρεσίας είναι δυνατή η υπαγωγή στον Ν. 4178/13;

Απάντηση :     Κατά την παρ. 2 του άρθρου 7 του νόμου για την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης χώρων είναι δυνατή η υπαγωγή στον Ν. 4178/13 και για τον υπολογισμό του προστίμου στην περίπτωση αυτή θεωρείται ως χρόνος αλλαγής χρήσης η 1.1.2004.

Διευκρινίζεται ότι τα ως άνω σχετικά με την απόδειξη του χρόνου κατασκευής ισχύουν αναλογικά και για τις περιπτώσεις κατασκευής αυθαίρετου παταριού, αυθαίρετου υπογείου και αυθαίρετης μετατροπής ημιϋπαίθριου χώρου σε κλειστό χώρο κύριας χρήσης.

Ερώτηση  16^η :  Όταν δεν έχει κατασκευαστεί τμήμα κτιρίου, παρόλο που το προβλέπει η οικοδομική άδεια σε τι κατηγορία δηλώνεται στον Ν. 4178/13;

Απάντηση :       Σε περίπτωση που η μη πραγματοποίηση τμήματος κτιρίου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα του υπάρχοντος, δεν υφίσταται αυθαιρεσία.

Σε αντίθετη περίπτωση ρυθμίζεται η επιφάνεια που προκύπτει ότι αντίκειται στις ισχύουσες γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και δηλώνεται στη σχετική κατηγορία κατά περίπτωση.

Ερώτηση  17^η :  Αυθαίρετες κατασκευές της παρ. 16α, του άρθρου 23, του Ν. 4178/2013 σε κοινόχρηστο χώρο που έχει παραχωρηθεί απο ΟΤΑ για χρήση τραπεζοκαθισμάτων : Πληρώνεται μόνο το παράβολο και δηλώνεται ότι θα εκδοθεί η σχετική έγκριση απο το Δημοτικό Συμβούλιο για την Νομιμοποίηση της κατασκευής μετα την παρέλευση των δυο ετών; Τη δήλωση την κάνει ο μισθωτής;

Απάντηση :       Για τις αυθαίρετες κατασκευές της παρ. 16α, του άρθρου 23, του Ν. 4178/2013 εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις υπολογισμού του προστίμου, δηλ. καταβάλλεται το παράβολο και το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που προβλέπεται από τον Ν. 4178/13.

Ερώτηση  18^η :   Στην παρ. 1 του άρθρου 11 του νόμου προσδιορίζεται ο έχων νόμιμο δικαίωμα υποβολής της αίτησης. Στην περίπτωση, που ο αιτών είναι ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος της πλειοψηφίας των ιδιοκτητών μιας πολυκατοικίας, τίνος τα στοιχεία εισάγονται στο σύστημα;

Απάντηση :      Στην αίτηση εισάγονται τα στοιχεία των ιδιοκτητών από τον εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την εξουσιοδότηση.

Ερώτηση  19^η :   Για την υπαγωγή στον Ν. 4178/13 αυθαιρεσιών σε τουριστική εγκατάσταση εντός παραδοσιακού οικισμού κατισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 12 του άρθρου 23 του Ν. 4178/13 των περιορισμών της παρ. 6 του άρθρου 13 του Ν. 4178/13;

Απάντηση :   Στις διατάξεις του Ν. 4178/13 υπάγονται αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν κατασκευαστεί κατά παρέκκλιση των όρων δόμησης και χρήσεων που ίσχυαν κατά το χρόνο κατασκευής. Δεν ισχύουν οι περιορισμοί της παρ. 6 του άρθρου 13, αλλά απαιτείται έγκριση της επιτροπής του άρθρου 12 του νόμου.

Ερώτηση 20^η  : Τα μοναστήρια με όλα τα κτίσματά τους (κελιά, ναός κ.λ.π.) μπορούν να υπαχθούν στον Ν. 4178/13 κατά τα οριζόμενα στην παρ. 1δ, του άρθρου 16;

Απάντηση :   Όχι, στην παρ. 1δ του άρθρου 16 υπάγονται αποκλειστικά αυθαίρετες κατασκευές που χρησιμοποιούνται ως λατρευτικοί χώροι.

Οι λοιπές κατασκευές, εφ' όσον πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις μπορούν να υπαχθούν στις άλλες παραγράφους του άρθρου 16.

 * Πολιτικός Μηχανικός MSc -Δομοστατικός Σχεδιασμός & Ανάλυση Κατασκευών - ΕΜΠ

** Μηχανικός Περιβάλλοντος & Αντιρρύπανσης

Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post