Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΝΙΑ ΚΑΙ Ο "ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΗΡΩΙΣΜΟΣ"

Η διαδρομή του, κατά κατηγορηματική δήλωσή του "άθεου", Αλέξη Τσίπρα από τη βραχώδη περιοχή των μοναστηριών του Αγίου όρους στο Βατικανό, στη δυτική πλευρά της πόλης της Ρώμης, που αποτελεί συνέχεια του εκκλησιαστικού ή παπικού κράτους του μεσαίωνα, αλλά και η αναμενόμενη επίσημη επίσκεψή του στο Φανάρι, στη συνοικία της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ του τείχους του Κωνσταντίνου και του Θεοδοσιανού τείχους, όπου από το 1601 εδρεύει εκεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δίνει το ερέθισμα για κάποιες σκέψεις.

Σκέψεις που δεν έχουν να κάνουν με την αγωνία της πολιτικής ύπαρξης του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ή των σχέσης του με το όποιο θρησκευτικό δόγμα, αλλά με την οντολογική αγωνία του ανθρώπου. Από εδώ αναφύεται το πρόβλημα: Πως θα εξασφαλιστεί η "ευψυχία" της ύπαρξης, με την οποία θα κατανοείται το πεπερασμένο του ανθρώπου, ενώπιον του ναυαγίου όλων των προσπαθειών του;


Αυτό είναι το πρόβλημα του "τραγικού ηρωισμού" του υπαρξιασμού, που ο άνθρωπος προ της συνειδητοποίησης του πεπερασμένου της ύπαρξής του, καταλήγει στην παραδοχή ότι υπάρχει μια οντολογική περιοχή, η οποία βρίσκεται πέρα των ορίων του πεπερασμένου. Αυτή η οντολογική περιοχή είναι γνωστή ως "υπέρβαση".

Οι πολιτικοί ποδηγέτες του τόπου τούτου είτε "μιλούν" με το Θεό, είτε "αναζητούν" τους εκπροσώπους του επί της Γης για λόγους πολιτικής τους επιβίωσης, την μόνη αγωνία που έχουν είναι πως να παραμείνουν ή να δρασκελίσουν το κατώφλι της εξουσίας. Δεν έχουν καμία σχέση με την προαναφερόμενη οντολογική περιοχή. Κι αυτό συνιστά το μέγεθος της υποκριτικής τους ευλάβειας....

Αλλά τι ακριβώς εννοούν οι υπαρξιστές με τον όρο "υπέρβαση;" . Ο Γιάσπερς εννοεί το Θείον και το αγαθόν. Αυτό, που ο Πλάτων αποκαλούσε "επέκεινα του όντος". Ο Χάιντεγκερ εννοεί το αρχικό "Είναι", το οποίο βρίσκεται σε συνεχή επαφή με το "μη είναι". Ο Σάρτρ , αντίθετα, θεωρεί την "υπέρβαση" ως ένα όν, που δεν έχει συνείδηση, το οποίο όμως είναι συνεχές και πλήρες. Η επαφή δε της ανθρώπινης ψυχής προς το όν αυτό δημιουργεί το συναίσθημα της "ναυτίας".

Υπό την ένοια αυτή η "υπέρβαση" ταυτιζεται με την ανθρώπινη συνείδηση, η οποία είναι πηγή διαρκούς μηδνισμού κάθε δοθείσης κατάστασης και μαζί αφετηρία προς μια νέα κατάσταση. Γι' αυτό ο υπαρξισμός του Σάρτρ καταλήγει σε μια απόλυτη ελευθερία, η οποία μηδενίζει τα πάντα.

Η φιλοσοφία του Υπαρξισμού αποδεικνύεται ως φιλοσοφία του Θανάτου, όπως την ονομάζει ο Πλάτων στον "Φαίδωνα", διότι δια της "μελέτης του θανάτου" αποκτάται η γνώση της ζωής. Ακόμη, από αυτή τη θέση, παρουσιάζεται και η διαφορά διάκρισης του ιστορικού και κοσμολογικού χρόνου στην ιστορική ζωή. Το τελευταίο οδήγησε την Υπαρξιακή φιλοσοφία στη διαπίστωση οτι ο άνθρωπος δεν είναι μια απλή οντότητα, αλλά είναι ύπαρξη. Και αυτή η ύπαρξη δρα ελεύθερα και πραγματοποιεί νέες δυνατότητες δημιουργίας ενός ιστορικού κόσμου, σ' όλα διαφορετικό του υλικού κόσμου, επειδή επί του πρώτου επενεργούν οι ψυχολογικοί ή πιθανολογικοί νόμοι, ενώ επί του δευτέρου οι φυσικοί νόμοι του αιτίου και του αποτελέσματος.

Και από τη διαπίστωση αυτή προέκυψε και η άποψη της Υπαρξιακής φιλοσοφίας ότι η ζωή δεν τελειώνει με το θάνατο, αλλά πέρα της ανθρώπινης ύπαρξης υπάρχει μια άλλη, υπερβατική οντολογική πραγματικότητα, στην οποία έχει τις ρίζες της , τις οντολογικές, η ανθρώπινη ύπαρξη. Γι' αυτό, έσχατος σκοπός της φιλοσοφίας δεν είναι απλώς η μελέτη της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και πέραν αυτής, η κατανόηση της βαθύτερης ουσίας της οντολογικής πραγματικότητας.

Ο Αλέξης Τσίπρας δηλώνει άθεος, χωρίς να σημαίνει οτι όσοι συνάδελφοι του πολιτικοί κι όχι μόνο ακολουθουν ένα θρησκευτικό δόγμα, είναι και ένθεοι. Ολοι αυτοί του υπαρξιακού μηδενισμού ή του αθειστικού υπαρξισμού, θα πρέπει να πιστεύουν ότι αφού δεν υπάρχει Θεός, είναι από ηθικής άποψης ελεύθεροι. Η ελευθερία όμως είναι και η καταδίκη τους. Διότι, όταν είμαστε ελεύθεροι από κάτι, η ελευθερία μας δεν έχει κανέναν δημιουργικό σκοπό, οπότε ο προορισμός της είναι μια προσχώρηση με διαρκείς αρνήσεις , που καμία τελική επιδίωξη δεν εξυπηρετεί.

Αυτή είναι μια βιωματική κατάσταση, που είναι τελείως διάφορη και από την "ενόραση" των ιδεών του Πλάτωνος και από την "αμφιβολία" του Καρτέσιου και από την "αγωνία" του Χάιντεγκερ. Είναι μια βιωματική κατάσταση "ναυτίας", συνέπεια ενός συναισθήματος απόλυτου κορεσμού. Για τον αθειστικό υπαρξισμό και η ύπαρξη και η ελευθερία του ανθρώπου καταλήγουν στο μηδέν. Υπό την έννοια αυτήν, όμως, ο αθειστικός υπαρξισμός αποτελεί την ισχυρότερη απόδειξη της ύπαρξης της όποιας θείας δύναμης, όπως την αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος.

Ουδείς δύναται να αρνηθεί κάτι, αν δεν γνωρίζει, ότι αυτό το κάτι υπάρχει!

Η άρνηση του Θεού, του θεού του καθενός, υπάρχει μόνο στις λέξεις. Στο βάθος του ανθρώπου υπάρχει ο Θεός, η Συμπαντική δύναμη. Μπορεί, όπως παρατηρεί ο Πλούταρχος, να συναντήσεις πόλεις χωρίς τείχη, χωρίς σχολεία, χωρίς γυμναστήρια, αλλά χωρίς ναούς και βωμούς κανέναν κατοικίσιμο τόπο δεν θα βρείς.

Α-θεος, υπό την έννοιαν αυτήν, είναι ο άνθρωπος που αρνείται τον Θεό. Για να αρνηθεί όμως τον Θεό, ομιλεί κατ' ανάγκην πάρα πολύ για τον Θεό. Διότι είναι αδύνατο να κοιτάζει ψηλά στον ουρανό και να λέγει "Δεν υπάρχει θεός...".. Αν συμβαλινει αλλιώς, τότε πρόκειται περί ασθανείας της ψηχής, η οποία εκδηλώνεται ως πλάνη του λογικού, που επισκοτίζει τη διάνοια και κάνει τον άνθρωπο παράλογο. Τότε πρόκειται για τον άνθρωπο εκείνο, που λέγει: "Μα τω Θεώ, είμαι άθεος...".

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ


Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post