Αυτή η έννοια της ευτυχίας πάντως είναι λαβυρινθώδης. Και θα είμαστε "χαμένοι" στους λαβυρινθώδεις διαδρόμους της, όσο δεν γνωρίζουμε τι είναι τελικά η ευτυχία. Μήπως συναρτάται με την προσωπική μας πορεία; Μήπως εξαρτάται από τις ψυχολογικές παρενέργειες του κράτους-πρόνοιας; Μήπως η ευτυχία είναι ταυτισμένη με το χρήμα, την εξουσία και τις ψευδαισθήσεις της καθημερινότητας; Μήπως είναι τελικά απλώς η συρραφή απλών ευχάριστων στιγμών απόλαυσης;
Πόσο ευτυχισμένοι είναι οι κάτοικοι των Σκανδιναβικών χωρών, οι οποίοι γνωρίζουν ότι από την κούνια τους μέχρι την αναχώρησή τους από τούτη τη διάσταση ζωής, υπάρχει το κράτος που τους φροντίζει; Αυτός άραγε είναι ο σκοπός του ανθρώπου; Να γεννιέται και να υπάγεται στην προστασία του κράτους-νταντά;
Κι όμως, οι υπερβολικές δόσεις προστασίας του κράτους-πρόνοιας βορειοευρωπαικού τύπου, οδηγούν σε φαινόμενα κοινωνικής διαστροφής, παρατηρούν οι κοινωνιολόγοι. Και δεν έχουν άδικο. Οσο απαραίτητη είναι η κοινωνική προστασία, τόσο χρήσιμη είναι η τιθάσευση της. Οι υπερβολές ποτέ δεν ωφέλησαν τις ανθρώπινες κοινωνίες και δεν οδήγησαν στην ευτυχία.
Είναι γνωστός ο περίφημος κανόνας του Παράκελσου, σύμφωνα με τον οποίο η δόση προσδιορίζει κατά πόσον ένα στοιχείο μπορεί να γίνει δηλητήριο ή φάρμακο. Στους ζωολογικούς κήπους, προστατεύουν τα ζώα από τους κινδύνους και από την πείνα. Ετσι, όμως, δημιουργούν ζωικές απομιμήσεις νευρωτικών και ψυχωτικών όντων.
Τα λεγόμενα κοινωνικά κράτη αντιγράφουν σε γενικές γραμμές αυτή την πρακτική. Διαμορφώνουν τη ζωή των υπηκόων τους από την "ούνια ως το φέρετρο" κατά τρόπο ασφαλή. Το ότι όμως το αίσθημα της ασφάλειας υπήρξρ πάντοτε ο "κληρονομικός εχθρός" του ανθρώπου, το ήξερε η Εκάτη στον Μάκβεθ του Σαίξπηρ. Το διετύπωσε τον περασμένο αιώνα και ο Φρίντριχ Γκέοργκ Γιούνγκερ, λέγοντας ότι το παραπάνω συναίσθημα τυφλώνει τον άνθρωπο και δεν τον αφήνει να δει την επερχόμενη δυστυχία.
Πολλοί φιλόσοφοι,εξάλλου, συνέδεσαν την ευτυχία με την ουτοπία και το πουθενά. Αν κανείς μελετήσει την τεράστια ουτοπική λογοτεχνία, αρχίζοντας από την "Πολιτεία" του Πλάτωνα και φτάνοντας μέχρι "Φαρενάιτ 451" του Μπράντμπουρι, τότε θα απαντήσει στο ερώτημα μ'ένα αποφασιστικό ΟΧΙ. Η ευτυχία δεν βρίσκεται στο "πουθενά'. Ευτυχία υπό την έννοια του να είσαι ευτυχής δεν υπάρχει στην ονειρεμένη ζωή. Ακριβώς όμως αυτή η ζωή περικλείει την ουτοπία. Είναι δηλαδή γεμάτη από σχέδια, για κοινωνικές, οικονομικές, όλες ουτοπικές μεταρρυθμίσεις.
Σε όλες τις ουτοπίες επίκεντρο είναι η ευτυχία του ανθρώπου.Η άποψη αυτή φαίνεται τόσο τετριμμένη, που σχεδόν ντρέπεται κανείς να προσθέσει ότι προέρχεται από τον Αριστοτέλη. Τι σημαίνει όμως ευτυχία;
Στο ερώτημα αυτό δεν μπόρεσε,χιλιάδες χρόνια τώρα, να δοθεί απάντηση που να ικανοποιεί τους ανθρώπους και να τους κάνει ευτυχισμένους! Η παράξενη διπλή έννοια της ευτυχίας προκαλούσε πάντοτε απορίες. Αν και όλοι επιδιώκουν την ευτυχία, ωστόσο δεν συμφωνούν σε τι ακριβώς συνίσταται. Ηδη από το έτος 100 π.χ. ο Τερέντσιους Θάρο είχε καταγράψει 289 διαφορετικές ερμηνείες του τι είναι "ευτυχία", χωρίς να καταλήγει οριστικά κάπου. Από την πλευρά του ο Αυγουστίνος έλεγε ότι πρόκειται για επικίνδυνο λαβύρινθο.
Κράτος και πολιτική αποφασίζουν για την οριοθέτηση των βασικών πλαισίων της ευτυχίας των πολιτών, όχι όμως και για τη συγκεκριμένη ατομική ευτυχία του καθενός.Η ευτυχία δεν αποτελεί ποτέ το άμεσο, αλλά τον έμμεσο σκοπό. Κάτω από το φως αυτό, οι ουτοπίες αποκτούν παράξενες αποχρώσεις. Αν τις εξετάσει κανείς σύμφωνα με τις αξίες που κρύβονται στις καρδιές των συγγραφέων, τότε γρήγορα καταλήγει σε καταπληκτικά συμπεράσματα που υιοθέτησε ο Β. Κράους.
Κατά τον συγγραφέα, από την "Πολιτεία" του Πλάτωνα μέχρι την "Ατλαντίδα" του Φάκωνα, ανακύπτει , ιδιαίτερα στις κλασικές κοινωνικές ουτοπίες, μια φοβερή έφεση για τάξεις πραγμάτων που εγκαθιδρύονται με τη βοήθεια της βίας. Ετσι, αναπτύσσονται οι ολοκληρωτικές και εσχατολογικές αντιλήψεις, οι οποίες δεν έχουν άλλο στόχο από την υποταγή του ατόμου σε κάποια εξουσία, η οποία αντλεί δύναμη από την ουτοπία για να διαιωνίζεται...
Υπό αυτές τις συνθήκες οι παρούσες υπερβάσεις της κρατικά παρεχόμενης και ρυθμισμένης ευτυχίας δικαιολογούν την επιστροφή από την ουτοπία στο ρεαλισμό. Τούτο σημαίνει πως την ευτυχία μας , εμείς οι άνθρωποι, δεν τη βρίσκομαι έξω, αλλά μέσα στην πραγματική ζωή. Ετσι η ευτυχία δεν είναι στόχος ή σκοπός, περνά ένα συνοδευτικό φαινόμενο των ενεργειών μας προσαρμοσμένων στην πραγματικότητα.
Από αυτήν τη σκοπιά, η πείρα της πραγματικότητας καθίσταται περιεχόμενο ολοκλήρωσης της ζωής, έτσι όπως τη διαισθάνθηκε ο Σπινόζα για τον οποίο η ευτυχία δεν είναι η αμοιβή της αρετής, αλλά αυτή η ίδια η αρετη!..
ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη!
Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι ύβρεις.