Τι σημαίνει το πρωτογενές πλεόνασμα για μια χώρα με ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο όπως η Ελλάδα

Η ανάλυση είναι του οικονομολόγου Βασίλη Σεραφειμάκη ως απάντηση στην ομάδα “Η συμμορία της Δραχμής” που μας έστειλε η διαχείρισή της για δημοσίευση στο ερώτημα:

“Άκουσα ότι αν φύγουμε από το ευρώ θα είναι λάθος να επιζητούμε πρωτογενή πλεονάσματα γιατί τα πρωτογενή πλεονάσματα αντιστοιχούν σε ελλείμματα στην ιδιωτική οικονομία. Θα μπορούσατε να το εξηγήσετε αυτό όσο πιο απλά γίνεται;”
Ας φανταστούμε ένα ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΚΡΑΤΟΣ που γεννιέται στην αρχή του έτους. Και ας πούμε ότι το κράτος αυτό έχει κλειστή οικονομία, δηλ. κράτος και πολίτες δεν έχουν συναλλαγές με το εξωτερικό. Ας πούμε επίσης ότι δεν υπάρχει τραπεζικός τομέας στο κράτος αυτό.

Το κράτος αυτό, για να λειτουργήσει η οικονομία του, δημιουργεί ένα εθνικό νόμισμα, και δημιουργεί μία συγκεκριμένη ποσότητα από το νόμισμα αυτό. Έστω ότι η ποσότητα αυτή είναι 1.000 Δραχμές. Ακολούθως μοιράζει όλη την ποσότητα αυτή στους πολίτες του αγοράζοντας από αυτούς προϊόντα και υπηρεσίες (δηλ πληρώνει τους πολίτες για να κάνουν κάτι, είτε εργάζονται στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα).
Κατά την διάρκεια του έτους οι πολίτες συναλλάσσονται μεταξύ τους – κάποιος κερδίζει χρήματα και κάποιος χάνει. Στο τέλος του έτους η συνολική ποσότητα είναι αυτή που κυκλοφόρησε από την αρχή το κράτος: 1.000 δραχμές.

Στο τέλος του έτους, το κράτος χρεώνει φόρους. Εάν μαζέψει από την οικονομία όλη την ποσότητα χρήματος που μοίρασε, είναι φανερό ότι ο μεν προϋπολογισμός θα κλείσει ισοσκελισμένος, ο δε ιδιωτικός τομέας θα μείνει χωρίς δεκάρα τσακιστή!
Εάν μαζέψει περισσότερα από όσα μοίρασε, ο κρατικός προϋπολογισμός θα κλείσει με πλεόνασμα αλλά από τον ιδιωτικό τομέα θα λείπουν λεφτά, θα έχει έλλειμμα. (Και φυσικά αναγκάζεται να χρωστάει στο κράτος. Εάν όμως το κράτος μαζέψει λιγότερα, τότε ο προϋπολογισμός θα κλείσει ελλειμματικός για το κράτος και οι ιδιωτικός τομέας θα έχει περίσσευμα, δηλ πλεόνασμα.

ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΝΟΙΧΘΕΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ:

Ας πούμε τώρα ότι, αντί να έχει κλειστή οικονομία, το κράτος αρχίζει από τον πρώτο χρόνο να κάνει συναλλαγές με το εξωτερικό. Και, για λόγους απλούστευσης, ας πούμε ότι μόνο ο ιδιωτικός τομέας αρχίζει να κάνει εισαγωγές και εξαγωγές. (Δεν αλλάζει κάτι αν βάλομε και το κράτος να κάνει συναλλαγές με το εξωτερικό. Απλώς κρατάμε έτσι απλό το παράδειγμα.)

Θυμίζω ότι το κράτος μοίρασε 1.000 δραχμές. Εάν στο τέλος του έτους, ο ιδιωτικός τομέας έφερε μέσα στη χώρα περισσότερο συνάλλαγμα από τις εξαγωγές που έκανε από όσο συνάλλαγμα έβγαλε έξω για να κάνει εισαγωγές, τότε έχομε θετικό ισοζύγιο στον λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών. Ας πούμε ότι το καθαρό αυτό αποτέλεσμα, δηλ εξαγωγές μείον εισαγωγές, είναι +500 δραχμές.

(Μετατρέπουμε όλα τα ποσά σε δραχμές για να κάνουμε τις λογιστικές εγγραφές μας. Δεν χρειάζονται περιπλοκές για το παράδειγμα.)
Ο ιδιωτικός τομέας έχει λοιπόν στο τέλος του χρόνου 500 δραχμές από τις συναλλαγές εξωτερικού και 1.000 δραχμές από τις κρατικές δαπάνες, σύνολο 1.500 δραχμές. Βλέπομε αμέσως ότι το κράτος έχει την ευκαιρία να πάρει πίσω από τον ιδιωτικό τομέα (δηλ να χρεώσει φόρους, κτλ) μεγαλύτερο ποσό από τις 1.000 δραχμές των κρατικών δαπανών και μάλιστα με τρόπο που να έχουν και οι δύο τομείς, ιδιωτικός και κρατικός, πλεόνασμα.

Χρεώνει φόρους λοιπόν 1.200 δραχμές και καταλήγουμε να κλείνει η χρονιά έτσι ώστε

(α) ο κρατικός τομέας να κλείσει με πλεόνασμα
-1.000 δαπάνες
+1.200 από φόρους
= +200 δραχμές πλεόνασμα

(β) ο ιδιωτικός τομέας να κλείσει με πλεόνασμα
+1.000 έσοδο από κρατικές δαπάνες
+500 από συναλλαγές εξωτερικού
-1.200 φόρους
= +300 δραχμές πλεόνασμα

Και οι δύο τομείς λοιπόν τής εθνικής οικονομίας καταλήγουν με πλεόνασμα στις χρηματοροές τους, δηλ στις ποσότητες χρήματος που μπήκαν και βγήκαν από κάθε τομέα.

Αντίθετα, εάν οι συναλλαγές με το εξωτερικό κλείσουν στο τέλος του χρόνου με αρνητικό ισοζύγιο, δηλ εάν εισάγουμε περισσότερα σε αξία από όσα εξάγουμε τότε είναι αδύνατον να έχουν και οι δύο τομείς πλεόνασμα.

Για να έχει ο ιδιωτικός τομέας πλεόνασμα είναι υποχρεωτικό ο κρατικός τομέας να έχει έλλειμμα. Το κράτος δηλαδή πρέπει είτε να κάνει εξτρά δαπάνες, είτε να χρεώσει λιγότερους φόρους.

Εάν πχ το αρνητικό αποτέλεσμα από τις εισαγωγές/εξαγωγές είναι –500 δραχμές, τότε το κράτος πρέπει να βάλει φόρους πχ μόνο 400 δραχμές
ώστε

(α) ο κρατικός τομέας να κλείσει με έλλειμμα:
-1.000 δαπάνες
+400 φόρους
= -600 δραχμές έλλειμμα

(β) ο ιδιωτικός τομέας να κλείσει με πλεόνασμα:
+1.000 έσοδο από κρατικές δαπάνες
-500 από συναλλαγές εξωτερικού
-400 φόροι
= +100 δραχμές πλεόνασμα


Freepen

Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post