Διάσωση με την Ελλάδα στα γόνατα

του Σταύρου Λυγερού
Mέχρι πριν από μία εβδομάδα, το «ιερατείο» της Ευρωζώνης εξαρτούσε τις δικές του αποφάσεις για τη διάσωση της Ελλάδας από την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου. Το Μεσοπρόθεσμο πέρασε από τη Βουλή, αλλά το τοπίο στις Βρυξέλλες παραμένει θολό. Το ζητούμενο, βεβαίως, δεν είναι η εκταμίευση της πέμπτης δόσης, αλλά η εκπόνηση και η εφαρμογή μιας στρατηγικής, που θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να σταθεί στα πόδια της, αλλά και στην ίδια την Ευρωζώνη να αντιμετωπίσει την εγγενή κρίση της.
Το σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι, όμως, το μόνο που εγγυάται είναι ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την επόμενη τριετία τη στάση πληρωμών, εκποιώντας και τη δημόσια περιουσία. Κάποιες ιδέες για αναπτυξιακού τύπου μέτρα δεν έχουν μέχρι τώρα οριστικοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται να οριστικοποιείται η συζητούμενη εθελοντική επιμήκυνση ελληνικών ομολόγων με σχεδόν τοκογλυφικό επιτόκιο (από 5,5% έως 8%), που ουσιαστικά θα κρατήσει την Ελλάδα στα γόνατα για πολλά χρόνια.

«Κακός μαθητής»
Η κρίση, όμως, δεν είναι μόνο ελληνική. Στις αρχές 2010, η Ελλάδα παρουσιάστηκε σαν το «μαύρο πρόβατο» σ’ ένα άσπρο κοπάδι. Το «ιερατείο» την αντιμετώπισε σαν τον «κακό μαθητή», που τον τιμωρεί αυστηρά για να παραδειγματιστούν οι υπόλοιποι. Η δημοσιονομική ασωτία της Ελλάδας είναι γεγονός, αλλά η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και όσες χώρες-μέλη ακολουθούν απέδειξαν ότι η Ελλάδα είναι ο αδύνατος κρίκος μιας όχι και τόσο ανθεκτικής αλυσίδας. Από την ύπαρξη του κοινού νομίσματος επωφελούνται οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες, με πρώτη τη γερμανική. Τα πλεονάσματά της είναι σε μεγάλο βαθμό τα ελλείμματα του ευρωπαϊκού Νότου, τα οποία σταδιακά μετατράπηκαν, λόγω και της διάσωσης των τραπεζών, σε διογκωμένο χρέος.
Όταν η κυβέρνηση άρχισε να εφαρμόζει με θέρμη το Μνημόνιο, ο Γιώργος Παπανδρέου άρχισε να εισπράττει εύσημα και βραβεία. Το «ιερατείο» μετέτρεψε την Ελλάδα από παράδειγμα προς αποφυγή σε παράδειγμα προς μίμηση. Την πρόβαλε σαν την «αμαρτωλή», που μέσα από το «καθαρτήριο» των αντικοινωνικών μέτρων δείχνει το δρόμο στις άλλες χώρες-μέλη. Όλες οι «θρησκείες», άλλωστε, έχουν ζωτική ανάγκη από μετανοημένους αμαρτωλούς!
Η Ελλάδα είναι πειραματόζωο. Εδώ δοκιμάζεται η συνταγή, που οι άρχουσες ελίτ σκοπεύουν να εφαρμόσουν σταδιακά σε όλη την Ευρώπη. Προφανώς, θα προηγηθούν οι αδύνατοι κρίκοι, αλλά τελικώς δεν θα γλιτώσουν ούτε οι θεωρούμενοι ισχυροί κρίκοι. Μέσω των πολιτικών ελίτ, οι τράπεζες προσπαθούν να μετακυλήσουν στους φορολογούμενους το κόστος της κρίσης που αυτές δημιούργησαν.
Ισχυρή δόση λανθασμένης «θεραπείας»
Όταν το Μνημόνιο, σε συνδυασμό με την ανικανότητα της κυβέρνησης, αντί να ανατάξει την οικονομία, τη βύθισε στην ύφεση, ο Παπανδρέου ξαναμπήκε στο στόχαστρο. Η τρόικα τον κατηγόρησε για ολιγωρία. Στην πραγματικότητα, όμως, εκτός από τον «κακό μάγειρα» φταίει και η δική της λανθασμένη συνταγή. Αρνούμενη, όμως, να το παραδεχτεί υποχρέωσε την Ελλάδα με το Μεσοπρόθεσμο να αυξήσει τη δόση της λανθασμένης «θεραπείας». Παραλλήλως, ξαναστήθηκε η τελετουργία του εξευτελισμού, της ταπείνωσης και της τιμωρίας των «σπάταλων και τεμπέληδων Ελλήνων». Η τελετουργία αυτή έχει διπλό στόχο: Πρώτον, να κάμψει κάθε διάθεση αντίστασης εντός της Ελλάδας. Δεύτερον, να πείσει τους Βορειοευρωπαίους φορολογούμενους ότι τα χρήματά τους δίνονται με σκληρότατους όρους.
Ακολουθώντας αυτή την τακτική, το «ιερατείο» επικαλύπτει τις ευθύνες του, αλλά δεν λύνει το εγγενές πρόβλημα της Ευρωζώνης. Η ελληνική κρίση δεν είναι η εξαίρεση ενός σωστού κανόνα, αλλά η ακραία εκδήλωση της συστημικής κρίσης του ευρώ. Εάν αποφάσιζε να επιστρέψει στη δραχμή, το πρόβλημα απλώς θα μετατοπιζόταν στον επόμενο αδύνατο κρίκο.
Την περίοδο των «παχιών αγελάδων» οι αντιφάσεις της Ευρωζώνης επικαλύπτονταν. Η διεθνής κρίση, όμως, τις έβγαλε στην επιφάνεια. Το κοινό νόμισμα εμποδίζει τις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες-μέλη να εξισορροπήσουν το μειονέκτημά τους. Προς το παρόν, η ιδεολογική ισχύς του ευρώ και ο φόβος της απομόνωσης εμποδίζει όχι μόνο τις πολιτικές ελίτ, αλλά και τις κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου να σκεφτούν εναλλακτική λύση. Εάν, όμως, οι χώρες αυτές συνεχίσουν να χάνουν έδαφος, είναι αναπόφευκτο κάποια στιγμή να αντιδράσουν. Καμία χώρα δεν ανέχεται για πολύ χρόνο μια κατάσταση που υπονομεύει τα συμφέροντά της.
Η Ευρωζώνη δεν θα επιβιώσει μόνο με δρακόντεια δημοσιονομικά μέτρα κι αυστηρές ποινές. Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, ή θα πάει ολόκληρη μπροστά ή θα διαλυθεί. Στην πραγματικότητα, η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια όχι μόνο τα κενά του ευρωπαϊκού νομισματικού οικοδομήματος, αλλά και το αβαθές του ενοποιητικού εγχειρήματος.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “ Επίκαιρα” στις 7/7/11


αἰέν ἀριστεύειν