Η βλακεία πάντως είναι πάθος. Εκτός αν είναι έμφυτη, οπότε δικαιολογείται. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αναφέρει πολλές σειρές παθών. Σε μία από αυτές συμπεριλαμβάνει και τη βλακεία. Δεν παραθέτει σειρές αμαρτημάτων, αλλά σειρές παθών. Το καθετί που κάνουμε μπορεί τη μια στιγμή να είναι αμαρτία και την άλλη να μην είναι. Μπορεί για τον έναν να είναι αμαρτία και για τον άλλον να μην είναι. Εξαρτάται από το αν υπάρχει πάθος ή όχι. Εξαρτάται από το αν προκαλεί το θάνατο ή όχι.
Τα τρία βασικά πάθη είναι η φιλαργυρία, η φιλοδοξία και η φιληδονία. Πάθος, απλώς αρρώστεια· κάτι έχω πάθει. Αμαρτία, το λάθος. Η λάθος κίνηση, η λάθος πράξη, η λάθος κατεύθυνση, η παρακοή στο θέλημα του Θεού, που φέρνει το θάνατο. Όχι ως τιμωρία αλλά ως φυσικό επακόλουθο. "Αν ξαναμιλήσεις, θα σε βγάλω έξω". Μιλάς· αν θέλω σε βγάζω, αν θέλω, στη χαρίζω· αυτό δεν είναι φυσικό επακόλουθο. Κλείνω το διακόπτη, σβήνει το φώς· το σκοτάδι είναι φυσικό επακόλουθο. Έτσι είναι και με την αμαρτία. Ο καθρέφτης λέει: "τό φως είναι δικό μου, δεν χρειάζομαι τον ήλιο· γιάτι να είμαι συνεχώς στραμμένος προς αυτόν, τί ανάγκη τον έχω;" αποστρέφεται τον ήλιο, σκοτεινιάζει. Δεν τον τιμωρεί ο ήλιος, "ώστε δεν με κοιτάς έ, σκοτείνιασε να μάθεις". Το σκοτείνιασμα του καθρέπτη είναι φυσικό επακόλουθο. Ο Θεός σέβεται την επιλογή μας και αποσύρεται, υποχωρεί και εμείς αυτό το βιώνουμε ως σκοτάδι, θάνατο και νομίζουμε π ω ς είναι τιμωρία. Ο φοβερός και τρομερός Θεός μας τιμωρεί. Πιστεύω ότι υπάρχει Θεός, Δημιουργός. Βλέπω το κακό να κυριαρχεί στον κόσμο. Δεν έχω μετάνοια, δεν μπορεί να φταίω εγ ω γι’ αυτό, δεν μπορεί να φταίει ο άνθρωπος. Άρα ο Θεός είναι φοβερός και τρομερός τιμωρός.
Θέλω να πάρω μεγάλο βαθμό, είναι αμαρτία; ίσως ναί, ίσως όχι. Εξαρτάται. Το πάθος συνοδεύεται από ταραχή και σκλαβιά. Και μόνο στην ιδέα της αποτυχίας τρέμω. Έχω το πάθος της φιλοδοξίας. Και που περπατάω είναι αμαρτία, και που ψάλλω, και που κηρύττω, και που αναπνέω. Όλες μου οι δραστηριότητες καπελώνονται από τη φιλοδοξία. Πάω να βγάλω νερό από το πηγάδι και ο κουβάς γεμίζει βατράχια. Τί να κάνω; να πάψω να ζώ γιατί είναι αμαρτία; "ταλαίπωρος εγ ω άνθρωπος, τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;"
Πάω στο γήπεδο, είναι αμαρτία; ίσως ναί, ίσως όχι. Εξαρτάται. Ένας κυνηγός μια μέρα πέρασε από το κελλί του Μεγάλου Αντωνίου. Τον είδε να παίζει με τους υποτακτικούς του "πλάκες" (παιχνίδι με πλακουτσωτές πέτρες). Σκανδαλίστηκε· "ο Μέγας Αντώνιος σκοτώνει την ώρα του!!!" Τον φωνάζει κοντά του ο άγιος. "Πάρε το τόξο σου· τέντωσέ το. Κι’ άλλο, κι’ άλλο, κι’ άλλο". "Έ, γέροντα, θα σπάσει, δεν αντέχει άλλο". "Αυτό κάνουμε και εμείς", του απαντά ο άγιος, "αγωνιστήκαμε με όλες μας τις δυνάμεις όλη την ημέρα και τώρα χαλαρώνουμε λίγο, για να μη διαλυθεί το ταλαίπωρο σώμα μας". Ο ένας μπορεί να χαλαρώνει στο γήπεδο, ο άλλος εδώ, ο άλλος εκεί.
Γιατί να εξομολογηθώ τί έχω κάνει; Σκότωσα; Έκλεψα; Γιατί να εξομολογηθώ; Κάποιοι στην προσπάθειά τους να απαντήσουν σε τέτοιου είδους ερωτήματα καταρτίζουν λίστες τάχα αμαρτημάτων. Η λίστα έχει όμως τα προβλήματά της. Όλη μας η ζωή μπορεί να είναι αμαρτία. Όταν η καρδιά μου είναι σπήλαιον ληστών, τί να την κάνω την λίστα. Και που αναπνέω αμαρτάνω. Τα περισσότερα που αναφέρονται σε τέτοιου είδους λίστες και είναι και δεν είναι αμαρτίες (η αμαρτία προκαλεί την άρση της χάριτος), ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο άνθρωπος που τα διαπράττει. Επιπλέον στην παράδοση της Εκκλησίας μας υπάρχει μία βασική αρχή σχετικά με τη θεραπεία. Αρχίζουμε με το μεγαλύτερο αγκάθι, με το πάθος δηλαδή που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη μέσα μας· και αυτό θα μας το υποδείξει ο έμπειρος πνευματικός πατέρας. Άλλωστε, όταν πάμε στο γιατρό, δε γράφουμε καμμιά έκθεση λεπτολογώντας τα συμπτώματά μας. Λέμε δυο τρία βασικά και ο σωστός γιατρός αμέσως βρίσκει το πρόβλημα και δίνει θεραπεία. Αλλιώς τί θέλουμε το γιατρό, ας προχωρήσουμε με μέθοδο άνευ διδασκάλου. Τί θέλουμε τον εξομολόγο, αν έχουμε τη λίστα; Τα βρίσκουμε μόνοι μας. Ο πνευματικός πατέρας δεν είναι δικαστής που σβήνει τις ποινές, είναι γιατρός που θεραπεύει, και αλλοίμονό μας αν δεν έχει ιδέα από τη θεραπευτική μέθοδο που καλείται να εφαρμόσει.
Στην Εκκλησία υπάρχει μια παράξενη κατηγορία αγίων, οι δια Χριστόν Σαλοί. Με αίμα και ιδρώτες ασκήθηκαν, έζησαν για μεγάλο διάστημα τη θέωση, την αφομοίωσαν, τους έγινε κάτι σαν δεύτερη φύση. Κάποτε πήραν ευλογία και μπήκαν στις κοινωνίες των ανθρώπων για να εμπαίξουνε τον κόσμο. Να εμπαίξουνε όχι τους συνανθρώπους τους, αλλά αυτά από τα οποία εμπαίζονται οι άνθρωποι, τα πάθη. Μια φορά ένας από αυτούς όρμηξε μέσα σε ένα λουτρό για γυναίκες. Τον πέταξαν έξω κακήν κακώς. Τον ρωτά λοιπόν μετά ο μαθητής του: "Γέροντα πώς ένοιωθες εκεί μέσα"; Και απαντά ο άγιος: "πίστεψέ με παιδί μου, σαν ξύλο δίπλα σε ξύλα".
Ο π. Παΐσιος δεν "αεριζόταν" στο κελλί του, γιατί εκεί μέσα είχε ζήσει εμπειρίες άφατες, είχε δει "ά οφθαλμός ουκ είδεν". Το φιλότιμο παιδί κρατιόταν από σεβασμό προς τον Πατέρα. Τιμούσε και σεβότανε το χώρο του κελλιού του, γιατί ήταν τόπος όπου, για να μπεί, έπρεπε να βγάλει τα σανδάλια. Πονούσε το σώμα, υπέφερε. Δεν τιμωρούσε το σώμα μανιχαϊκά. Δεν το βασάνιζε για να το βασανίζει, μαζοχιστικά. Δεν το εχθρεύονταν. Φιλότιμα υπέφερε. Η αρρώστεια του η τελική μπορεί να είχε σχέση και με αυτό, ή και με την όλη άσκηση που έκαμνε. Τί να κάνουμε, στη ζωή έτσι είναι. Παίζει μπάλλα ο άλλος, κάνει ντρίπλες, τρώει κλωτσιές, σακατεύει τα πόδια του, βάζει το γκόλ και δεν τον νοιάζει που σφαδάζει από τον πόνο, αλλά πανηγυρίζει για το γκόλ. Όχι επειδή υποτιμά ή μισεί το σώμα αλλά γιατί λέει: χαλάλι του.
Πάντως κι’ ο βήχας μπορεί να είναι αμαρτία, όταν εκφέρεται προπετώς, εμπαικτικώς, τουτέστιν υπερήφανα. Τότε χρειάζεται να κόβεται κι’ αυτός· "μάς κόβουνε το βήχα" ...καί χαλάλι τους.
Αναγνώστρια
Τα τρία βασικά πάθη είναι η φιλαργυρία, η φιλοδοξία και η φιληδονία. Πάθος, απλώς αρρώστεια· κάτι έχω πάθει. Αμαρτία, το λάθος. Η λάθος κίνηση, η λάθος πράξη, η λάθος κατεύθυνση, η παρακοή στο θέλημα του Θεού, που φέρνει το θάνατο. Όχι ως τιμωρία αλλά ως φυσικό επακόλουθο. "Αν ξαναμιλήσεις, θα σε βγάλω έξω". Μιλάς· αν θέλω σε βγάζω, αν θέλω, στη χαρίζω· αυτό δεν είναι φυσικό επακόλουθο. Κλείνω το διακόπτη, σβήνει το φώς· το σκοτάδι είναι φυσικό επακόλουθο. Έτσι είναι και με την αμαρτία. Ο καθρέφτης λέει: "τό φως είναι δικό μου, δεν χρειάζομαι τον ήλιο· γιάτι να είμαι συνεχώς στραμμένος προς αυτόν, τί ανάγκη τον έχω;" αποστρέφεται τον ήλιο, σκοτεινιάζει. Δεν τον τιμωρεί ο ήλιος, "ώστε δεν με κοιτάς έ, σκοτείνιασε να μάθεις". Το σκοτείνιασμα του καθρέπτη είναι φυσικό επακόλουθο. Ο Θεός σέβεται την επιλογή μας και αποσύρεται, υποχωρεί και εμείς αυτό το βιώνουμε ως σκοτάδι, θάνατο και νομίζουμε π ω ς είναι τιμωρία. Ο φοβερός και τρομερός Θεός μας τιμωρεί. Πιστεύω ότι υπάρχει Θεός, Δημιουργός. Βλέπω το κακό να κυριαρχεί στον κόσμο. Δεν έχω μετάνοια, δεν μπορεί να φταίω εγ ω γι’ αυτό, δεν μπορεί να φταίει ο άνθρωπος. Άρα ο Θεός είναι φοβερός και τρομερός τιμωρός.
Θέλω να πάρω μεγάλο βαθμό, είναι αμαρτία; ίσως ναί, ίσως όχι. Εξαρτάται. Το πάθος συνοδεύεται από ταραχή και σκλαβιά. Και μόνο στην ιδέα της αποτυχίας τρέμω. Έχω το πάθος της φιλοδοξίας. Και που περπατάω είναι αμαρτία, και που ψάλλω, και που κηρύττω, και που αναπνέω. Όλες μου οι δραστηριότητες καπελώνονται από τη φιλοδοξία. Πάω να βγάλω νερό από το πηγάδι και ο κουβάς γεμίζει βατράχια. Τί να κάνω; να πάψω να ζώ γιατί είναι αμαρτία; "ταλαίπωρος εγ ω άνθρωπος, τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;"
Πάω στο γήπεδο, είναι αμαρτία; ίσως ναί, ίσως όχι. Εξαρτάται. Ένας κυνηγός μια μέρα πέρασε από το κελλί του Μεγάλου Αντωνίου. Τον είδε να παίζει με τους υποτακτικούς του "πλάκες" (παιχνίδι με πλακουτσωτές πέτρες). Σκανδαλίστηκε· "ο Μέγας Αντώνιος σκοτώνει την ώρα του!!!" Τον φωνάζει κοντά του ο άγιος. "Πάρε το τόξο σου· τέντωσέ το. Κι’ άλλο, κι’ άλλο, κι’ άλλο". "Έ, γέροντα, θα σπάσει, δεν αντέχει άλλο". "Αυτό κάνουμε και εμείς", του απαντά ο άγιος, "αγωνιστήκαμε με όλες μας τις δυνάμεις όλη την ημέρα και τώρα χαλαρώνουμε λίγο, για να μη διαλυθεί το ταλαίπωρο σώμα μας". Ο ένας μπορεί να χαλαρώνει στο γήπεδο, ο άλλος εδώ, ο άλλος εκεί.
Γιατί να εξομολογηθώ τί έχω κάνει; Σκότωσα; Έκλεψα; Γιατί να εξομολογηθώ; Κάποιοι στην προσπάθειά τους να απαντήσουν σε τέτοιου είδους ερωτήματα καταρτίζουν λίστες τάχα αμαρτημάτων. Η λίστα έχει όμως τα προβλήματά της. Όλη μας η ζωή μπορεί να είναι αμαρτία. Όταν η καρδιά μου είναι σπήλαιον ληστών, τί να την κάνω την λίστα. Και που αναπνέω αμαρτάνω. Τα περισσότερα που αναφέρονται σε τέτοιου είδους λίστες και είναι και δεν είναι αμαρτίες (η αμαρτία προκαλεί την άρση της χάριτος), ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο άνθρωπος που τα διαπράττει. Επιπλέον στην παράδοση της Εκκλησίας μας υπάρχει μία βασική αρχή σχετικά με τη θεραπεία. Αρχίζουμε με το μεγαλύτερο αγκάθι, με το πάθος δηλαδή που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη μέσα μας· και αυτό θα μας το υποδείξει ο έμπειρος πνευματικός πατέρας. Άλλωστε, όταν πάμε στο γιατρό, δε γράφουμε καμμιά έκθεση λεπτολογώντας τα συμπτώματά μας. Λέμε δυο τρία βασικά και ο σωστός γιατρός αμέσως βρίσκει το πρόβλημα και δίνει θεραπεία. Αλλιώς τί θέλουμε το γιατρό, ας προχωρήσουμε με μέθοδο άνευ διδασκάλου. Τί θέλουμε τον εξομολόγο, αν έχουμε τη λίστα; Τα βρίσκουμε μόνοι μας. Ο πνευματικός πατέρας δεν είναι δικαστής που σβήνει τις ποινές, είναι γιατρός που θεραπεύει, και αλλοίμονό μας αν δεν έχει ιδέα από τη θεραπευτική μέθοδο που καλείται να εφαρμόσει.
Στην Εκκλησία υπάρχει μια παράξενη κατηγορία αγίων, οι δια Χριστόν Σαλοί. Με αίμα και ιδρώτες ασκήθηκαν, έζησαν για μεγάλο διάστημα τη θέωση, την αφομοίωσαν, τους έγινε κάτι σαν δεύτερη φύση. Κάποτε πήραν ευλογία και μπήκαν στις κοινωνίες των ανθρώπων για να εμπαίξουνε τον κόσμο. Να εμπαίξουνε όχι τους συνανθρώπους τους, αλλά αυτά από τα οποία εμπαίζονται οι άνθρωποι, τα πάθη. Μια φορά ένας από αυτούς όρμηξε μέσα σε ένα λουτρό για γυναίκες. Τον πέταξαν έξω κακήν κακώς. Τον ρωτά λοιπόν μετά ο μαθητής του: "Γέροντα πώς ένοιωθες εκεί μέσα"; Και απαντά ο άγιος: "πίστεψέ με παιδί μου, σαν ξύλο δίπλα σε ξύλα".
Ο π. Παΐσιος δεν "αεριζόταν" στο κελλί του, γιατί εκεί μέσα είχε ζήσει εμπειρίες άφατες, είχε δει "ά οφθαλμός ουκ είδεν". Το φιλότιμο παιδί κρατιόταν από σεβασμό προς τον Πατέρα. Τιμούσε και σεβότανε το χώρο του κελλιού του, γιατί ήταν τόπος όπου, για να μπεί, έπρεπε να βγάλει τα σανδάλια. Πονούσε το σώμα, υπέφερε. Δεν τιμωρούσε το σώμα μανιχαϊκά. Δεν το βασάνιζε για να το βασανίζει, μαζοχιστικά. Δεν το εχθρεύονταν. Φιλότιμα υπέφερε. Η αρρώστεια του η τελική μπορεί να είχε σχέση και με αυτό, ή και με την όλη άσκηση που έκαμνε. Τί να κάνουμε, στη ζωή έτσι είναι. Παίζει μπάλλα ο άλλος, κάνει ντρίπλες, τρώει κλωτσιές, σακατεύει τα πόδια του, βάζει το γκόλ και δεν τον νοιάζει που σφαδάζει από τον πόνο, αλλά πανηγυρίζει για το γκόλ. Όχι επειδή υποτιμά ή μισεί το σώμα αλλά γιατί λέει: χαλάλι του.
Πάντως κι’ ο βήχας μπορεί να είναι αμαρτία, όταν εκφέρεται προπετώς, εμπαικτικώς, τουτέστιν υπερήφανα. Τότε χρειάζεται να κόβεται κι’ αυτός· "μάς κόβουνε το βήχα" ...καί χαλάλι τους.
Αναγνώστρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη!
Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι ύβρεις.