Όταν η Λαγκάρντ λαϊκίζει

του Θάνου Δημάδη
Υπάρχουν στιγμές που κάθε πολιτικός αφήνεται- έστω και ασυνείδητα- στον λαϊκισμό να τον
παρασύρει. Και όχι τόσο τα όσα είπε όσο ο τρόπος που τα είπε, ήταν ένα δείγμα ότι η Κριστίν Λαγκάρντ δεν έχει καταφέρει να αποβάλλει από μέσα της το πρότυπο μίας Γαλλίδας πολιτικού που ενίοτε καταφεύγει και στον λαϊκισμό άμα λάχει. Έτσι, ο παραλληλισμός της ανάμεσα στα παιδιά της Ελλάδας και του Νίγηρα ή -πολύ περισσότερο- η διάγνωσή της ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι απλά και μόνο η φοροδιαφυγή και όχι φερ' ειπείν και τα δυσανάλογα βαριά μέτρα λιτότητας που το ΔΝΤ έχει επιβάλλει στη χώρα μας, είναι τοποθετήσεις που ξεφεύγουν από τα όρια του ανεκτού και αγγίζουν εκείνα της γενικευμένης υπερβολής, αν όχι ενός τυφλού αφορισμού. Αφορισμού που ελάχιστα διαφοροποιείται  από τον λαϊκιστικό παροξυσμό όσων εντός Ελλάδας έχουν αναγάγει τους εαυτούς τους σε ιδιότυπους σωτήρες της χώρας χρησιμοποιώντας λόγια εύκολα και εντυπωσιακά σχήματα λόγου αντίστοιχης κλίμακας με αυτά της κ. Λαγκάρντ στη συνέντευξή της στην βρετανική εφημερίδα Guardian.
Όμως ας μη σταθούμε άλλο στο περιεχόμενο των όσων είπε, που σχολιάστηκε από πολλές απόψεις, ιδιαίτερα στην προσωπική ιστοσελίδα της στο facebook έχοντας προκαλέσει σοβαρή αναστάτωση στους στενούς συνεργάτες της που χειρίζονται τα social media εκ μέρους της. Έχει όμως ειδική σημασία για το όχι και τόσο μακρινό μέλλον να κρατήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας κάποιους από τους λόγους που η κ. Λαγκάρντ επέλεξε την δεδομένη στιγμή να κάνει τόσο επιθετικές δηλώσεις κατά της Ελλάδας ενώ όλοι ξέρουμε πόσο εύθραυστη είναι η τρέχουσα πολιτική συγκυρία εντός της χώρας και με δεδομένη την "γραμμή" που έχει δοθεί στα στελέχη του Ταμείου να αποφεύγουν οποιουδήποτε είδους πολιτική κατά βάση ανάλυση σε σχέση με τα ελληνικά δρώμενα. Συγκρατείστε, λοιπόν, τα εξής:
- Πριν την Κριστίν Λαγκάρντ, ήταν ο Πολ Τόμσεν αυτός που είπε ξεκάθαρα ότι "το πρόγραμμα στην Ελλάδα θα αποτύχει αν δεν παταχθεί η φοροδιαφυγή". Πολιτικά, λοιπόν, το ΔΝΤ μοιάζει να σκιαγραφεί αργά αλλά σταθερά και συστηματικά το "άλλοθι" μίας τελικής παταγώδους αποτυχίας του προγράμματος στήριξης προς την χώρα μας, αν και όπως αυτό φυσικά συνεχιστεί μετά τις εκλογές της 17ης Ιουνίου. Και χρησιμοποιώ τη λέξη "άλλοθι" γιατί είναι κοινό μυστικό ότι αν αυτή είναι τελικά η κατάληξη για την χώρα μας, αυτό δε θα έχει συμβεί απλά και μόνο επειδή εμείς δεν καταφέραμε να ξεριζώσουμε τη φοροδιαφυγή. Αλλά επειδή τα λάθη θα βαραίνουν και την άλλη πλευρά, αυτήν του Ταμείου. Έτσι η κ. Λαγκάρντ με τις πρόσφατες δηλώσεις της έβαλε ακόμα ένα λιθαράκι στην γενικότερη εικόνα που το ΔΝΤ επιχειρεί να περάσει για την Ελλάδα, ότι δηλαδή το ελληνικό πρόγραμμα δεν περπατάει όχι γιατί μερίδιο ευθύνης φέρνει σε μεγάλο ποσοστό η δογματική πολιτική του Ταμείου αλλά επειδή η φοροδιαφυγή οργιάζει στη χώρα. Τα πράγματα γύρω από το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι φυσικά τόσο απλά όσο τα παρουσίασε η κ. Λαγκάρντ.  Όχι πως φυσικά δεν υπάρχει ανεξέλεγκτη φοροδιαφυγή στην χώρα μας. Αλλά αυτή η διαπίστωση απέχει μεγάλη απόσταση από την απλουστευτική διάγνωση που και η κ. Λαγκάρντ έκανε στη συνέντευξή της για το ελληνικό πρόβλημα, ότι για όλα φταίει η φοροδιαφυγή και μόνο. Για το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μία νεκρή μεταρρυθμιστικά χώρα αλλά και το ότι η πολιτική σκληρής λιτότητας του Ταμείου και της Τρόϊκας έχουν συνθλίψει την οικονομική δραστηριότητα, ούτε κουβέντα.

- Ένα δεύτερο σημείο είναι το γεγονός ότι η κ. Λαγκάρντ κάνοντας αυτές τις δηλώσεις είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν απευθυνόταν στο ελληνικό ακροατήριο. Απευθυνόταν κατά βάση σε χώρες μέλη του Ταμείου, κυρίως αυτές που εκπροσωπούν αναπτυσσόμενες οικονομίες. Αυτές οι χώρες από τις οποίες ζητείται να ρίξουν κι άλλα λεφτά για να ενισχύσουν οικονομικά το ΔΝΤ, ασκούν στο παρασκήνιο ισχυρή πολιτική πίεση προς την ηγεσία του Ταμείου για την μέχρι σήμερα οικονομική στήριξη που παρέχει και στην Ελλάδα αλλά και ευρύτερα στην ευρωζώνη. Πιο συγκεκριμένα για την ανοχή που λένε πως έχει επιδείξει η Λαγκάρντ στην περίπτωση της Ελλάδας. Ως εκ τούτου η ίδια κρίνει σκόπιμο ότι χρειάζεται με κάποιον τρόπο να κατευνάσει αυτές τις φωνές δείχνοντας ότι σκληραίνει τη στάση της. Και τι πιο εύκολο από το κάνει αυτό επιδιδόμενη σε τέτοιου τύπου επιθετικές επικρίσεις από τον πιο εύκολο στόχο, τη χώρα μας.

- Το τρίτο στοιχείο έχει να κάνει με τη σημειολογία της αναφοράς της στα παιδιά του Νίγηρα. Η αναφορά της ήταν υπεραπλουστική αλλά καθόλου τυχαία και μάλλον σημειολογική αν σκεφτεί κανείς το πολιτικό και χρηματοδοτικό άνοιγμα που σχεδιάζει και έχει ήδη αρχίσει να προωθεί το ΔΝΤ όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες οικονομίες αλλά και στις χώρες του τρίτου κόσμου. Το να σκέφτεται η κ. Λαγκάρντ, όπως δηλώνει, τα παιδιά στις περιοχές αυτές, εντάσσεται σε μία ευρύτερη επικοινωνιακή πλατφόρμα του Ταμείου, στην οποία επιδιώκουν να προσδώσουν και σημάδια... ανθρωπιστικού χαρακτήρα.

- Η τελευταία παράμετρος είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτό που είπαμε και στην αρχή. Ότι η Κρ. Λαγκάρντ παραμένει στην ουσία πολιτικός και στο πίσω μέρος του μυαλού της τα όσα λέει και πολλές από τις αρκετές από τις δημόσιες παρεμβάσεις της έχουν ως σημείο αναφοράς την εσωτερική πολιτική σκηνή της Γαλλίας. Η σκλήρυνση της στάσης της κ. Λαγκάρντ έρχεται στον αντίποδα μίας νέας οικονομικής αντίληψης που φέρεται να σηματοδοτεί η εκλογή του νέου προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, Ολάντ δημιουργώντας- καλώς ή κακώς- προφανείς και εμφανείς προσδοκίες στους Έλληνες. Η κ. Λαγκάρντ, αν και φροντίζει πλέον να διανθίζει τις δημόσιες παρεμβάσεις με ολίγον τι από ανάπτυξη, φαίνεται πως θέλει να κρατήσει κάποιες σαφείς αποστάσεις, οι οποίες- από πολιτική σκοπιά πάντα- να την διαφοροποιούν από τη στάση της Γαλλικής Προεδρίας ειδικότερα για την Ελλάδα και γενικότερα ίσως για την ευρωζώνη. Το "άδεισμα" πάντως που επιφύλασσε στη Λαγκάρντ η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης αποτελεί μία ισχυρή ένδειξη για την διαμόρφωση δύο διαφορετικών κέντρων με σημείο αναφοράς την εσωτερική πολιτική σκηνή της Γαλλίας.

Τίποτα από τα παραπάνω που σας έγραψα, ερμηνεύοντας τα λεγόμενα και να αποκρυπτογραφώντας την τοποθέτηση της Κρ. Λαγκάρντ, δεν συνιστά στο παραμικρό δικαιολογία ούτε για το ύφος, ούτε για την φρασεολογία αλλά ούτε και για την χρονική στιγμή που η ίδια επέλεξε να πει αυτά που είπε. Φυσικά και οι δηλώσεις της περιείχαν αλήθειες για εμάς. Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρέπει να μας πονά η αλήθεια, αλλά να μας ενοχλεί ο λαϊκισμός. Ειδικά όταν αυτός είναι χονδροειδής και το μόνο που κάνει είναι να τραβάει κι αυτός με τον τρόπο του το χαλί κάτω από τα πόδια της Ελλάδας.

του Θάνου Δημάδη    

Protagon