Ιστορική Μελέτη του 1965
απο Περί Αλός
Υπό Πλοιάρχου (Τ) Λ.Σ. ΒΟΛΩΝΑΚΗ Β.Ν.
Αποσπάσματα από την μελέτη του Πλοιάρχου Βολωνάκη
που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»,
τεύχος 316, τόμος 82ος, Ιστορική Υπηρεσία Β.Ν./ΓΕΝ, ΝΟΕ-ΔΕΚ. 1965
Το κατωτέρω κείμενον, ενώ απεικονίζει τα ισχύοντα (σ.σ. του 1965) εις το Αμερικανικόν Ναυτικόν εδανείσθη πολλούς θεσμούς από το Βρεταννικόν Ναυτικόν, όπως συνέβη και δια το Ναυτικόν μας. Διότι ακόμη, πολλοί θεσμοί ισχύοντες εις το U.S.Navy είναι ταυτόσημοι προς τα ισχύοντα εις το Ελληνικόν Β. Ναυτικόν, όπως άλλως τε και εις πολλά άλλα Ναυτικά. Και επί όλων αυτών, θεσμών και παραδόσεων, μας δίδονται ενδιαφέρουσαι και χρήσιμαι πληροφορίαι.
Η «Ν.ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ»
…Αι ναυτικαί και στρατιωτικαί γενικώς παραδόσεις προέρχονται από σκληράν εργασίαν, ταχείαν ενέργειαν, ακριβείς αποφάσεις και αυτοθυσίας. Καθήκον του κάθε ναυτικού είναι να τας διατηρήση,
Ο ναύαρχος του άλλοτε Αυστριακού Ναυτικού Jedina είπε κάποτε, ότι όλοι οι ναυτικοί ανήκουν εις τον μεγάλον Σύνδεσμον της Θαλάσσης, είναι όλοι συνάδελφοι, ομιλούν κοινήν γλώσσαν, ζούν την ιδίαν ζωήν και αναμένουν τον ίδιον θάνατον…
Σημείωση Περί Αλός: Λόγω του περιορισμένου χώρου, κατωτέρω παρατίθεται επιλογή από τις αναγραφόμενες συνήθειες, τιμές και τελετές από την παρούσα μελέτη.
2. Χαιρετισμός επί της κλίμακος
Είναι γενικώς παραδεκτόν ότι ο χαιρετισμός επί της κλίμακος προήλθεν από τα πρώτα ναυτικά έθιμα σεβασμού, υπό όλων των εισερχομένων εις τα πλοία, των ειδώλων και μετέπειτα του Εσταυρωμένου, όστις υπήρχεν εις αυτά. Υπάρχουν όμως και άλλοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η συνήθεια αύτη του χαιρετισμού προήλθεν από το γεγονός, κατά το οποίον παλαιότερον εις τον Βρεταννικόν Στόλον όλοι οι Αξιωματικοί του επιστέγου ανταπέδιδον χαιρετισμόν εις τον εισερχόμενον εις το πλοίον δι’ ανυψώσεως του πίλου του.
Παρ’ όλα όμως αυτά φαίνεται λογικόν ότι ο χαιρετισμός αυτός ήτο δια την θέσιν σεβασμού, ήτις ήτο πλησίον της σημαίας. Οπωσδήποτε όμως είναι παραδεκτόν ότι γονυκλισίαι και εκδηλώσεις σεβασμού εγίνοντο προς τα ειδωλολατρικά σκηνώματα επί των Αρχαίων Ελληνικών, Ρωμαϊκών και Καρθαγενικών πλοίων. Ιδιαιτέρως τότε έπρεπε δι’ αυτών να εξευμενίζωνται οι Θαλάσσιοι Θεοί.
Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, αι αυταί εκδηλώσεις σεβασμού εγίνοντο εις το ιερόν της Παναγίας.
Συν τω χρόνω αι σημαίαι των πλοίων συνεβόλιζαν από την μίαν των όψιν την θρησκείαν του κράτους και από την άλλην έφερον το έμβλημα του κυριάρχου αυτού. Κατόπιν όμως τα σημεία ταύτα του σεβασμού επέζησαν και μετά την αφαίρεσιν των ιερών αυτών εκ των πλοίων.
4. Χαιρετισμός δια ξίφους.
Όσον αφορά τον χαιρετισμόν αυτόν αι γνώμαι διχάζονται. Μερικοί πιστεύουν ότι ο χαιρετισμός αυτός προέρχεται από έθιμον της Αντολής, κατά το οποίον ο νεώτερος εσκίαζε τους οφθαλμούς του δια του ξίφους του προ του μεγαλείου του αρχαιότερου του. Ο παρών όμως χαιρετισμός φαίνεται ότι προέρχεται μάλλον από τους σταυροφόρους και ερμηνεύεται ως εξής:
Ο Εσταυρωμένος, με σύμβολον τον σταυρόν, απετέλει την λαβήν της σπάθης των Ιπποτών, οι οποίοι την ησπάζοντο εις περίπτωσιν υποσχέσεως, όρκου, ως επίσης προτού εισέλθουν εις μάχην.
Αφ’ ετέρου όμως το ξίφος κρατούμενων κατά την διεύθυνσιν του βραχίωνος και με την αιχμήν προς το έδαφος ήτο ένδειξις υποταγής του νεωτέρου προς τον αρχαιότερον. Και η έναρξις του χαιρετισμού δια του ξίφους δια της πρώτης ανωτέρω κινήσεως, δια της οποίας φέρεται το ξίφος εις το στόμα ή τον πώγωνα, είναι επιβίωσις του εθίμου να ασπάζωνται τον σταυρό του ξίφους.
9. Νομίσματα εις τον πόδα του ιστού.
Κατά τους αρχαιοτάτους χρόνους συνήθιζον να θέτουν νόμισμα εις τον πόδα του ιστού, κατά την ναυπήγησιν του πλοίου. Προ ετών εις τας ΗΠΑ, αξιωματικός του Ναυτικού ανέφερε ότι ετοποθέτησε νόμισμα παρά τον ιστόν ναυπηγουμένης κανονιοφόρου. Τούτο θεωρείται ότι είναι μια πολύ παλαιά προκατάληψις. Ακριβής εξήγησις αυτής δεν υπάρχει. Είναι πιθανόν ότι η προκατάληψις αύτη προέρχεται από τον παλαιόν Ελληνικόν και κατόπιν Ρωμαϊκόν έθιμον, να θέτουν νόμισμα εις το στόμα του νεκρού δια την πληρωμή του Χάρωνος, όστις θα τον μετέφερε δια της Αχερουσίας λίμνης. Εις την περίπτωσιν ταύτην εθεωρείτο, ότι εάν συνέβαινε ναυάγιον εις το πλοίον, το πορθμείον όλων των επιβαινόντων αυτού θα ήτο τοιουτρόπως πληρωμένον.
Και αυτό μεν δεικνύει ότι οι ναυτικοί είναι επιρρεπείς εις τας προλήψεις και ότι διατηρούνται ακόμη πολλαί παραδόσεις, αι οποίαι δεν έχουν καμία σχέσιν πλέον με την σύγχρονον ζωήν.
11. Ταφή εν πλω (ρίψις εις την θάλασσαν).
Μία από τις αρχαιοτέρας τελετάς εις τα πλοία είναι και η πόντισις του νεκρού. Τοιαύται τελεταί εγίνοντο εις την αρχαιότητα υπό των Ελλήνων και των Ρωμαίων, οπότε ετίθετο και νόμισμα εις το στόμα των νεκρών, δι ανα πληρώσουν ούτοι τον Χάρωνα.
Κατά τα παλαιά έθιμα ο ναύκληρος έρραπτεν εντός οθόνης (μουσαμά) τον νεκρόν και η τελευταί βελονιά ήτο παρά την μύτη αυτού.
Εις το Αγγλικόν Ναυτικόν είναι έθιμον να πληρώνεται μία γουϊνέα δια το ράψιμον εκάστου νεκρού, το οποίο γίνεται από τον ναύκληρον ή από τους βοηθούς του. Σήμερον σπανίως ρίπτονται οι νεκροί εις την θάλασσαν. Εάν όμως παραστεί ανάγκη ποντίσεως του νεκρού, τότε ούτος τίθεται εις φέρετρον ή ράπτεται εις οθόνην, καλύπτεται με την σημαίαν, τοποθετούνται αρκετά βάρη, ώστε να βυθισθεί ο νεκρός και καταβιβάζεται βραδέως και μετά σεβασμού εις την θάλασσαν. Πάντως οποιαδήποτε ώραν και αν αποθάνη τις επί του πλοίου, γίνεται αναφορά του ιατρού προς τον Αξιωματικόν Φυλακής, ούτος δε αναγράφει τον θάνατον εις το Ημερολόγιον του πλοίου και αναφέρει εν συνεχεία εις τον Κυβερνήτην.
Είναι παλαιόν έθιμον να παρίστανται εις την νεκρώσιμον ακολουθίαν επί του πλοίου όλοι οι εκτός υπηρεσίας Αξιωματικοί και το πλήρωμα. Ο ιερεύς ή ο Κυβερνήτης ή κατάλληλος Αξιωματικός αναγιγνώσκει την νεκρώσιμον ακολουθίαν εν πλω. Όταν δε φθάση εις το «εμπιστευόμεθα το σώμα αυτό εις τον βυθόν της θαλάσσης (we commit this body to the deep), ένας ναύτης κλίνει την ειδικήν εξέδραν του νεκρού προς την θάλασσαν, αφαιρεί την σημαίαν, οπότε ο νεκρός ολισθαίνει εις την θάλασσαν. Όσον αφοράν την ύψωσιν της σημαίας μεσιστίως, αύτη εγίνετο μόνον κατά την επικήδειον ακολουθία Κυβερνητών.
12. Διάβασις του Ισημερινού.
Το έθιμον του να γίνεται ειδική τελετή κατά την διάβασιν του Ισημερινού θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα. Είναι γνωστόν ότι εγίνοντο τοιαύται τελεταί, όταν το πλοίο διήρχετο τον 13ον παράλληλον ή τα Στενά του Γιβραλτάρ. Και αι τελεταί εκείναι είχον σκληρότητα εις μέγαν βαθμόν, δια της οποίας υπετίθετο ότι εδοκιμάζοντο οι αρχάριοι, εάν ήσαν ικανοί να ανθέξουν την σκληρήν ζωήν της θαλάσσης.
Αναφέρεται ότι οι Bikings έκαμνον τοιαύτας τελετάς όταν διήρχοντο ωρισμένους παραλλήλους και φέρεται ως πιθανόν, ότι ούτοι τας μετέδωσαν εις τους Άγγλους, τους Σάξονας και τους Νορμανδούς.
Εξ άλλου όμως κατά τους αρχαίους χρόνους εγίνοντο υπό των ναυτικών τελεταί προς εξευμενισμόν του Ποσειδώνος. Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν ότι μέρος της τελετής εκείνης αποτελεί και η τελετή της διαβάσεως του Ισημερινού, τηνοποίαν κατά τους σημερινούς χρόνους διευθύνει ο «Βασιλεύς Ποσειδών».
Εκείνοι οι οποίοι είχον διαβεί ήδη τον Ισημερινόν ελέγοντο «shellbacks» (οστρακόπλατοι), υπέφερον πολλά κατά την τελετήν της μυήσεώς των και είχον το δικαίωμα να κάμνουν και αυτοί πολλά κατόπιν εις τους μέλλοντας να μυηθούν.
Αι τελεταί διαβάσεως του Ισημερινού υπό των συγχρόνων πλοίων είναι γραφικαί, με μόνη την εξαίρεσιν της ενοχλήσεως από ένα κατάβρεγμα εντός δεξαμενής, ένα ηλεκτρικόν σοκ από τον «Διάβολον» και ένα ξύρισμα. Οι Αμερικανοί Αξιωματικοί ηδύναντο να αποφύγουν τας δοκιμασίας της μυήσεως αντί ωρισμένων φιαλών μπύρας, αι οποίαι εδίδοντο εις τον Ποσειδώνα και την ακολουθίαν του.
14. Μονομαχία μεταξύ των αξιωματικών του Ναυτικού.
Η μονομαχία ήτο πράξις δια της οποίας ερρυθμίζοντο τα «ζητήματα τιμής» μεταξύ των «ζέντλεμεν». Η μονομαχία δεν περιορίσθη μόνον μεταξύ των Ανωτέρων Αξιωματικών, αλλ’ επεξετάθη και, ως τρόπος επανορθώσεως αδικίας, μεταξύ των κατωτέρων Αξιωματικών και των Ναυτικών Δοκίμων ακόμη.
Είναι ευτύχημα ότι το έθιμον της μονομαχίας κατηργήθη και δεν αποτελεί πλέον δια τον Αξιωματικόν και τον «Ζένλεμεν» παρά μίαν θλιβερά ιστορίαν με μεγάλας απωλείας ευγενών και επιφανών, καθώς επίσης και αθώων ανθρώπων.
16. Έθιμον να φέρωνται τα μετάλλια εις το αριστερόν μέρος του στήθους.
Τα μετάλλια και τα παράσημα, κατά το πλείστον, φέρονται εις το αριστερόν μέρος του στήθους. Το έθιμον αυτόν δύναται ν’ ανάγεται εις τους σταυροφόρους, οι οποίοι έφερον τα διακριτικά σήματα του βαθμού των πλησίον της καρδίας. Επίσης το αριστερόν μέρος εκαλύπτετο από την ασπίδαν, ήτις εκρατείτο δια της αριστεράς χειρός και επροστάτευε τόσον την καρδίαν όσον και τα διακριτικά σημεία ταύτα του βαθμού των σταυροφόρων.
19. Οδηγίαι μάχης κατά τον 16ον αιώνα.
Τα πληρώματα των πλοίων προ της ναυμαχίας εχωρίζοντο εις τρεις ομάδας: Εξ αυτών η μία ετακτοποίει το πλοίον προς μάχην, η άλλη ετοίμαζε τον φορητό οπλισμόν και η τρίτη κατεγίνετο με το πυροβολικό και τας τότε αναχορηγίας και πυριταποθήκας. Η διαίρεσις όμως αύτη ήταν ολίγον ελαστική και ήτο δυνατόν άνδρες της μιας ομάδος να βοηθούν την άλλη, αναλόγως των αναγκών της μάχης. Η υπάρχουσα τότε ιστιοφορία ηλαττώνετο εις την ιστιοφορίαν μάχης, ώστε αφ’ ενός μεν να μη εμποδίζετο το πυροβολικόν του πλοίου και αφ’ ετέρου να ελαττούται ο κίνδυνος πυρκαϊάς του πλοίου από φλεγόμενα βέλη του εχθρού.
Επί του πηδαλίου ετίθετο ικανόν πρόσωπον, ο δε Κυβερνήτης έδιδε οδηγίας επί της ναυμαχίας, καθώς και επί πιθανής εισπηδήσεως επί εχθρικού πλοίου, κατά τον πλέον αποτελεσματικόν τρόπον και αναλόγως του πυροβολικού αυτού.
Κάθε Αξιωματικός ήτο διηρημένος εις ορισμένα καθήκοντα. Ο ναύκληρος έπρεπε να έκανε ορισμένην προετοιμασίαν επί των ιστίων και του σκάφους, επίσης είχεν ετοίμους κάδους δια την ψύξιν των πυροβόλων κατά την ναυμαχίαν. Ο επί του πυροβολικού έκαμνε διαίρεσιν των Αξιωματικών του, ως επίσης και των ανδρών του εις τας διαφόρους θέσεις και ιδίως εκείνων, οι οποίοι θα μετέφερον σε ελασμάτινα δοχεία την πυρίτιδα από τας πυριταποθήκας. Επίσης ο πυράρχης παρηκολούθη τας πυριταποθήκες και ιδιαιτέρως ταύτας δια πιθανήν διαρροήν.
Οι ξυλουργοί με τα εργαλεία και υλικά των ήσαν έτοιμοι δια την στεγανοποίησην διαρροής επί του πλοίου.
22. Πειθαρχία.
Η ναυτική νομοθεσία της Αγγλίας εβασίζετο επί πολλά έτη εις τον κώδικα Ολερόν (code of Oleron). Ο κώδιξ αυτός, εξ άλλου, εβασίζετο εις την ναυτικήν νομοθεσίαν της Δημοκρατίας της Ρόδου, ήτις προήρχετο από τους Ρωμαϊκούς νόμους. Μέρη λοιπόν του κώδικος Ολερόν ελήφθησαν κατά τον 15ο αιώνα και απετέλεσαν την Μαύρην Βίβλον του Ναυαρχείου (Black Book of the Admiralty).
Παρατίθενται κατωτέρω μερικοί νόμοι του κώδικος Ολερόν εις τους οποίους φαίνονται αι τιμωρίαι της εποχής εκείνης:
«Οιοσδήποτε φονεύση άλλον επί του πλοίου, δένεται μετά του φονευθέντος και ποντίζεται εις την θάλασσα».
«Οιοσδήποτε φονεύση έτερον εις την ξηράν, δένεται μετά του φονευθέντος και ενταφιάζεται μετ’ αυτού»
«Οιοσδήποτε καταδικασθή νομικώς, διότι έσυρε μάχαιραν ή άλλο όπλον, με πρόθεσιν να χτυπήση άλλον ή κτυπώντας άλλον του προξενή αιμορραγίαν, πρέπει να χάνει την χείρα του».
«Οιοσδήποτε καταδικασθή νομίμως ως κλέφτης, του ξυρίζεται η κεφαλή επί της οποίας χύνεται βράζουσα πίσσα, και επ’ αυτής επικολλώνται φτερά. Ούτος, επί πλέον, αποβιβάζεται εις τον πρώτον λιμένα».
Επί της εποχής της βασιλίσσης Ελισάβετ της Αγγλίας εξεδόθη το Βιβλίον Πολεμικών Κανονισμών (Book of Orders for War), το οποίον εχρησιμοποιείτο από τον κατά γην και θάλασσαν στρατόν.
Κατωτέρω φαίνονται μερικαί περικοπαί του βιβλίου τούτου:
«Πρώτον, οι γραπτοί αυτοί νόμοι, οι οποίοι περιλαμβάνουν το τι πρέπει κανείς να κάμνει επί του πλοίου, όσον αφορά τον Πλοίαρχο αυτού, πρέπει να τίθεται επί περγαμηνής και επί του κυρίου ιστού και να αναγιγνώσκεται εις κάθε ευκαιρίαν».
«Εις περίπτωσιν καθ’ ην συλληφθή τις δια τετάρτην φοράν κοιμώμενος κατά την διάρκεια της φυλακής του, του επιβάλλεται η εξής ηπία (mild) τιμωρία:
Τίθεται εις καλάθον μαζί με ένα κύπελλον ζύθου, ένα τεμάχιον άρτου (καρβέλι) και ένα κοπτερόν μαχαίρι και ανακρεμάται εις τον πρόβολο του πλοίου. Εκεί δε έχει να εκλέξη τον θάνατον από την πείνα ή να κόψη το σχοινί και να πέση εις την θάλασσαν».
Αι ποινές δεν ήσαν ομοιόμορφοι δια μέσου των ετών, πάντως όμως ήσαν δραστικαί και σκληραί. Από τού 1750 προστέθησαν περισσότεραι θανατικαί εκτελέσεις, ενώ η μαστίγωσις επιβάλλετο δια το πλέον μικρά παραπτώματα.
Κατά την εποχήν της βασιλίσσης Ελισάβετ, καθώς και τους αμέσως μετ’ αυτήν χρόνους, επεκράτη θρησκευτικός πυρετός. Αι τιμωρίαι δι’ ασέβειαν προς τα Θεία και αι βλασφημίαι ετιμωρούντο ιδιαιτέρως αυστηρά. Ο βλάσφημος π.χ. ετιμωρείτο δια καύσεως της γλώσσης του υπό πυρακτωμένου σιδήρου. Από του 17ο αιώνος και μετέπειτα ο θρησκευτικός αυτός φανατισμός ήρχισε να εξαφανίζεται.
Τα νυν στρατοδικεία είναι εξέλιξις του Curia Militaris ή των δικαστηρίων των Ιπποτών (Court of Chivalry). Αυτά ήσαν τα πρώτα δικαστήρια, τα οποία δια νόμου εγκαταστάθησαν εις την Αγγλία.
Δια του χρόνου εξελίχθησαν οι Κανονισμοί του Βρεταννικού Ναυτικού (British Admiralty Regulations). Εις τους κανονισμούς αυτούς εβασίσθησαν οι πρώτοι Κανονισμοί του Αμερικανικού Ναυτικού. Επί τη βάσει του Αμερικανικού Κανονισμού εδίδοντο τότε προσωπικαί οδηγίαι εις τους Κυβερνήτας των πλοίων έχουσαι περίπου ως κατωτέρω:
«Να φέρεσαι εις τους ανθρώπους καλώς, αλλά να διατηρής αυστηράν πειθαρχίαν. Να μεταχειρίζεσαι τους τυχόν αιχμαλώτους σου με ανθρωπισμόν. Προ παντός όμως εφιστάται η προσοχή σου επί του συμφέροντος και της τιμής της Αμερικής».
Εις άλλην επιστολήν προς Κυβερνήτην πλοίου αναφέρεται: «Παρ’ όλο ότι σου συνιστώμεν να προσέχεις ιδιαιτέρως το πλοίο σου και το πλήρωμά σου, θα εθεωρούμνε περισσότερο αξιέπαινον δι’ έναν Αξιωματικόν να απολέση το πλοίον του εις τολμηράν επιχείρησιν παρά να χάση μιαν μεγάλην επιτυχίαν, ένεκα πολύ δειλής διαγωγής».
Το 1775 οι Αμερικανικοί Ναυτικοί Κανονισμοί περιελάμβαναν περίπου 40 παραγράφους, εις τας οποίας αμυδρώς ορίζονται τα δικαιώματα και αι υποχρεώσεις των Αξιωματικών, αι απαιτούμεναι αναφοραί, καθώς και μερικαί ποιναί δια παραβάσεις κανονισμών.
Μερικά άρθρα των Κανονισμών αυτών έχουν ως κατωτέρω:
«Δι’ οιονδήποτε ακουσθή να βλασφημή τα Θεία, ο Κυβερνήτης είναι υποχρεωμένος να τον τιμωρήση δι’ εκάστην παράβασιν, φορώντας του ένα ξύλινον κολάρο ή οιοδήποτε άλλο προσβλητικόν επινόημα και επί χρόνον, τον όποιον αυτός ήθελεν εκτιμήση».
«Ουδείς Κυβερνήτης δύναται να επιβάλλη ποινήν μεγαλυτέραν των δώδεκα μαστιγώσεων επί της γυμνής πλάτης του ναύτου. Εάν απαιτήται μεγαλυτέρα ποινή τότε ο Κυβερνήτης αναφέρεται εις τον Αρχηγόν του Στόλου, ίνα διατάξη αυτός την παραπομπήν του δράστου εις Ναυτοδικείον. Εν τω μεταξύ όμως δύναται να θέση ο Κυβερνήτης τον πταίσαντα ναύτην υπό περιορισμόν».
Εις την Αμερικήν καταργήθη διά νόμου η μαστίγωσις εις τας 17 Ιουλίου 1962, εις δε την Αγγλία το 1939.
26. Προπόσεις επί του πλοίου και εις την ξηράν.
Είναι αρχαίον το έθιμον να διοργανούνται ειδικά γεύματα με προπόσεις προς τιμήν επιφανών προσκεκλημένων ή επισήμων προσκεκλημένων ξένης χώρας. Παλαιότερα ο καλών έπινεν ολίγον εκ του ποτήριου του προσκεκλημένου, δια να του αποδείξει ότι το προσφερόμενον ποτόν δεν ήτο δηλητηριώδες. Το έθιμον αυτό, λέγεται, ότι συνηθίζεται ακόμη εις μερικά μέρη της Σκωτίας. Παραπλήσιον είναι επίσης το έθιμον, όπου χύνεται κατ’ αρχάς ολίγον ποτόν εις το ποτήρι του καλούντος, προτού πληρωθή το ποτήρι του προσκεκλημένου. Η πρόποσις εις την Αγγλοσαξονικήν γλώσσα λέγεται toast (φρυγανιά), διότι άλλοτε συνηθίζετο να ρίπτεται ένα τεμάχιον φρυγανιάς εντός ορισμένων οίνων και ποτών.
Κατά τας προπόσεις η πρώτη γίνεται εις υγείαν του Αρχηγού του Κράτους ή του Οργανισμού των προσκεκλημένων και η επομένη εις υγείαν αρχαιοτέρων εξ αυτών. Συνήθως μετά τας προπόσεις εκφωνούνται λόγοι και εις τινας περιπτώσεις παιανίζονται οι εθνικοί ύμνοι των χωρών προκαλούντος και προσκαλουμένου.
Εις το Βρεταννικόν Ναυτικόν οι Αξιωματικοί έχουσι το προνόμιον να παραμένουν καθιστοί, όταν προπίνουν εις υγεία των Βασιλέων των. Μερικαί αυθεντίαι έγραψαν ότι το προνόμιον αυτό εδόθη υπό του Γουλιέλμου του 4ου, ενώ η λαϊκή παράδοσις το αποδίδει εις τον Κάρολο τον 2ο. Ο τελευταίος ούτος κατά την επιστροφήν του εις την Αγγλία το 1660 επί του «Royal Charles», εκτύπησεν την κεφαλήν του επί της χαμηλής οροφής του μεσοδόμου του πλοίου, όταν ηγέρθη εις απάντησιν της προπόσεως.
30. Απόπειρα επαναστάσεως επί πλοίου.
Τον Νοέμβριο του 1842 επί του αμερικανικού πολεμικού «Somers», ευρισκομένου εν πλω από Liberia προς Νέαν Υόρκην, εκρεμάσθησαν εις την κεραίαν του πλοίου ο δόκιμος Philip Spenser και δύο ναύται. Ο δόκιμος Spenser, υιός του τότε Υπουργού των Στρατιωτικών, συνομώτησε με τους ναύτας Cromwel και Small, όπως φονεύσουν τους Αξιωματικούς, καταλάβουν το πλοίο και προβούν εις πειρατείας. Κυβερνήτης του πλοίου ήτο ο πλωτάρχης Alexander Slidell Mackenzie U.S.N., ο οποίος ήτο ευσεβής μεν, αλλ’ αυστηρός. Ούτος εθεώρησεν ότι η ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος και η τιμή της σημαίας, τα οποία του ενεπιστεύθη η υπηρεσία απήτουν την εις θάνατον καταδίκην των επαναστατών.
Μετά τη σχετικήν διαδικασίαν ευρέθησαν και οι τρεις ένοχοι και κατεδικάσθησαν εις θάνατον δι’ απαγχονισμού. Τότε εγένετο έπαρσις της εθνικής σημαίας, αντήχησαν τα τύμπανα και ερρίφθη είς κανονιοβολισμός.
Εν συνέχεια ο Κυβερνήτης ωμίλησεν εις το πλήρωμα και διέταξε τρεις ζητοκραυγάς. Κατόπιν υπεστάλη μεσιστίως η σημαία και ο Κυβερνήτης ανέγνωσε την επικήδειον ακολουθίαν των επαναστατών, οίτινες κατόπιν εκτελέσθησαν δι’ απαγχονισμού. Μετά ταύτα, υπό τρικυμιώδην θάλασσα και υπό το φως λυχνιών, εποντίσθησαν εις την θάλασσαν τα σώματα των επαναστατών, ο επισείων της Θείας λειτουργίας επήρθη υπεράνω της εθνικής σημαίας και το πλήρωμα διελύθη, αφού προηγουμένως έψαλλε τον εκατοστόν ψαλμόν.
Άμα τη επιστροφή του εις Νέαν Υόρκην, ο πλωτάρχης Mackenzie παρεπέμφθη εις Ναυτοδικείον επί ανθρωποκτονία. Το ναυτοδικείον εγένετο εις τον Ναύσταθμο του Brooklyn, εις τας 2 Φεβρουαρίου του 1843 και διήρκησε έξ εβδομάδας. Τούτο τον απήλλαξε μετά τιμών (honorably acquitted) και η απόφασις αυτή επεκυρώθη υπό του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Tyler.
...
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
L. P. Lovett Lt/cdr USA: Naval Customs Traditions and Usage, US Naval Institute, Annapolis Maryland, 1939.
A. A. Ageton Cdr USN: The Naval Officers Guide, Whittlesey House, 1946.
H. M. Van Loon: Ιστορία της Ναυτιλίας, Απρίλιος 1946
Μελέτες σχετικά με την Παγκόσμιο Ναυτική Ιστορία όρα στο Περί Αλός:
Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΥΜΑ ΤΟΥ HOKUSAI ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ
ΝΑΥΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ
 |
The US Brig of War SOMERS (ΦΩΤΟ: www.history.navy.mil) |
απο Περί Αλός
Υπό Πλοιάρχου (Τ) Λ.Σ. ΒΟΛΩΝΑΚΗ Β.Ν.
Αποσπάσματα από την μελέτη του Πλοιάρχου Βολωνάκη
που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»,
τεύχος 316, τόμος 82ος, Ιστορική Υπηρεσία Β.Ν./ΓΕΝ, ΝΟΕ-ΔΕΚ. 1965
Το κατωτέρω κείμενον, ενώ απεικονίζει τα ισχύοντα (σ.σ. του 1965) εις το Αμερικανικόν Ναυτικόν εδανείσθη πολλούς θεσμούς από το Βρεταννικόν Ναυτικόν, όπως συνέβη και δια το Ναυτικόν μας. Διότι ακόμη, πολλοί θεσμοί ισχύοντες εις το U.S.Navy είναι ταυτόσημοι προς τα ισχύοντα εις το Ελληνικόν Β. Ναυτικόν, όπως άλλως τε και εις πολλά άλλα Ναυτικά. Και επί όλων αυτών, θεσμών και παραδόσεων, μας δίδονται ενδιαφέρουσαι και χρήσιμαι πληροφορίαι.
Η «Ν.ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ»
…Αι ναυτικαί και στρατιωτικαί γενικώς παραδόσεις προέρχονται από σκληράν εργασίαν, ταχείαν ενέργειαν, ακριβείς αποφάσεις και αυτοθυσίας. Καθήκον του κάθε ναυτικού είναι να τας διατηρήση,
Ο ναύαρχος του άλλοτε Αυστριακού Ναυτικού Jedina είπε κάποτε, ότι όλοι οι ναυτικοί ανήκουν εις τον μεγάλον Σύνδεσμον της Θαλάσσης, είναι όλοι συνάδελφοι, ομιλούν κοινήν γλώσσαν, ζούν την ιδίαν ζωήν και αναμένουν τον ίδιον θάνατον…
Σημείωση Περί Αλός: Λόγω του περιορισμένου χώρου, κατωτέρω παρατίθεται επιλογή από τις αναγραφόμενες συνήθειες, τιμές και τελετές από την παρούσα μελέτη.
2. Χαιρετισμός επί της κλίμακος
Είναι γενικώς παραδεκτόν ότι ο χαιρετισμός επί της κλίμακος προήλθεν από τα πρώτα ναυτικά έθιμα σεβασμού, υπό όλων των εισερχομένων εις τα πλοία, των ειδώλων και μετέπειτα του Εσταυρωμένου, όστις υπήρχεν εις αυτά. Υπάρχουν όμως και άλλοι, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η συνήθεια αύτη του χαιρετισμού προήλθεν από το γεγονός, κατά το οποίον παλαιότερον εις τον Βρεταννικόν Στόλον όλοι οι Αξιωματικοί του επιστέγου ανταπέδιδον χαιρετισμόν εις τον εισερχόμενον εις το πλοίον δι’ ανυψώσεως του πίλου του.
Παρ’ όλα όμως αυτά φαίνεται λογικόν ότι ο χαιρετισμός αυτός ήτο δια την θέσιν σεβασμού, ήτις ήτο πλησίον της σημαίας. Οπωσδήποτε όμως είναι παραδεκτόν ότι γονυκλισίαι και εκδηλώσεις σεβασμού εγίνοντο προς τα ειδωλολατρικά σκηνώματα επί των Αρχαίων Ελληνικών, Ρωμαϊκών και Καρθαγενικών πλοίων. Ιδιαιτέρως τότε έπρεπε δι’ αυτών να εξευμενίζωνται οι Θαλάσσιοι Θεοί.
Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, αι αυταί εκδηλώσεις σεβασμού εγίνοντο εις το ιερόν της Παναγίας.
Συν τω χρόνω αι σημαίαι των πλοίων συνεβόλιζαν από την μίαν των όψιν την θρησκείαν του κράτους και από την άλλην έφερον το έμβλημα του κυριάρχου αυτού. Κατόπιν όμως τα σημεία ταύτα του σεβασμού επέζησαν και μετά την αφαίρεσιν των ιερών αυτών εκ των πλοίων.
4. Χαιρετισμός δια ξίφους.
Όσον αφορά τον χαιρετισμόν αυτόν αι γνώμαι διχάζονται. Μερικοί πιστεύουν ότι ο χαιρετισμός αυτός προέρχεται από έθιμον της Αντολής, κατά το οποίον ο νεώτερος εσκίαζε τους οφθαλμούς του δια του ξίφους του προ του μεγαλείου του αρχαιότερου του. Ο παρών όμως χαιρετισμός φαίνεται ότι προέρχεται μάλλον από τους σταυροφόρους και ερμηνεύεται ως εξής:
Ο Εσταυρωμένος, με σύμβολον τον σταυρόν, απετέλει την λαβήν της σπάθης των Ιπποτών, οι οποίοι την ησπάζοντο εις περίπτωσιν υποσχέσεως, όρκου, ως επίσης προτού εισέλθουν εις μάχην.
Αφ’ ετέρου όμως το ξίφος κρατούμενων κατά την διεύθυνσιν του βραχίωνος και με την αιχμήν προς το έδαφος ήτο ένδειξις υποταγής του νεωτέρου προς τον αρχαιότερον. Και η έναρξις του χαιρετισμού δια του ξίφους δια της πρώτης ανωτέρω κινήσεως, δια της οποίας φέρεται το ξίφος εις το στόμα ή τον πώγωνα, είναι επιβίωσις του εθίμου να ασπάζωνται τον σταυρό του ξίφους.
9. Νομίσματα εις τον πόδα του ιστού.
Κατά τους αρχαιοτάτους χρόνους συνήθιζον να θέτουν νόμισμα εις τον πόδα του ιστού, κατά την ναυπήγησιν του πλοίου. Προ ετών εις τας ΗΠΑ, αξιωματικός του Ναυτικού ανέφερε ότι ετοποθέτησε νόμισμα παρά τον ιστόν ναυπηγουμένης κανονιοφόρου. Τούτο θεωρείται ότι είναι μια πολύ παλαιά προκατάληψις. Ακριβής εξήγησις αυτής δεν υπάρχει. Είναι πιθανόν ότι η προκατάληψις αύτη προέρχεται από τον παλαιόν Ελληνικόν και κατόπιν Ρωμαϊκόν έθιμον, να θέτουν νόμισμα εις το στόμα του νεκρού δια την πληρωμή του Χάρωνος, όστις θα τον μετέφερε δια της Αχερουσίας λίμνης. Εις την περίπτωσιν ταύτην εθεωρείτο, ότι εάν συνέβαινε ναυάγιον εις το πλοίον, το πορθμείον όλων των επιβαινόντων αυτού θα ήτο τοιουτρόπως πληρωμένον.
Και αυτό μεν δεικνύει ότι οι ναυτικοί είναι επιρρεπείς εις τας προλήψεις και ότι διατηρούνται ακόμη πολλαί παραδόσεις, αι οποίαι δεν έχουν καμία σχέσιν πλέον με την σύγχρονον ζωήν.
11. Ταφή εν πλω (ρίψις εις την θάλασσαν).
Μία από τις αρχαιοτέρας τελετάς εις τα πλοία είναι και η πόντισις του νεκρού. Τοιαύται τελεταί εγίνοντο εις την αρχαιότητα υπό των Ελλήνων και των Ρωμαίων, οπότε ετίθετο και νόμισμα εις το στόμα των νεκρών, δι ανα πληρώσουν ούτοι τον Χάρωνα.
Κατά τα παλαιά έθιμα ο ναύκληρος έρραπτεν εντός οθόνης (μουσαμά) τον νεκρόν και η τελευταί βελονιά ήτο παρά την μύτη αυτού.
Εις το Αγγλικόν Ναυτικόν είναι έθιμον να πληρώνεται μία γουϊνέα δια το ράψιμον εκάστου νεκρού, το οποίο γίνεται από τον ναύκληρον ή από τους βοηθούς του. Σήμερον σπανίως ρίπτονται οι νεκροί εις την θάλασσαν. Εάν όμως παραστεί ανάγκη ποντίσεως του νεκρού, τότε ούτος τίθεται εις φέρετρον ή ράπτεται εις οθόνην, καλύπτεται με την σημαίαν, τοποθετούνται αρκετά βάρη, ώστε να βυθισθεί ο νεκρός και καταβιβάζεται βραδέως και μετά σεβασμού εις την θάλασσαν. Πάντως οποιαδήποτε ώραν και αν αποθάνη τις επί του πλοίου, γίνεται αναφορά του ιατρού προς τον Αξιωματικόν Φυλακής, ούτος δε αναγράφει τον θάνατον εις το Ημερολόγιον του πλοίου και αναφέρει εν συνεχεία εις τον Κυβερνήτην.
Είναι παλαιόν έθιμον να παρίστανται εις την νεκρώσιμον ακολουθίαν επί του πλοίου όλοι οι εκτός υπηρεσίας Αξιωματικοί και το πλήρωμα. Ο ιερεύς ή ο Κυβερνήτης ή κατάλληλος Αξιωματικός αναγιγνώσκει την νεκρώσιμον ακολουθίαν εν πλω. Όταν δε φθάση εις το «εμπιστευόμεθα το σώμα αυτό εις τον βυθόν της θαλάσσης (we commit this body to the deep), ένας ναύτης κλίνει την ειδικήν εξέδραν του νεκρού προς την θάλασσαν, αφαιρεί την σημαίαν, οπότε ο νεκρός ολισθαίνει εις την θάλασσαν. Όσον αφοράν την ύψωσιν της σημαίας μεσιστίως, αύτη εγίνετο μόνον κατά την επικήδειον ακολουθία Κυβερνητών.
12. Διάβασις του Ισημερινού.
Το έθιμον του να γίνεται ειδική τελετή κατά την διάβασιν του Ισημερινού θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα. Είναι γνωστόν ότι εγίνοντο τοιαύται τελεταί, όταν το πλοίο διήρχετο τον 13ον παράλληλον ή τα Στενά του Γιβραλτάρ. Και αι τελεταί εκείναι είχον σκληρότητα εις μέγαν βαθμόν, δια της οποίας υπετίθετο ότι εδοκιμάζοντο οι αρχάριοι, εάν ήσαν ικανοί να ανθέξουν την σκληρήν ζωήν της θαλάσσης.
Αναφέρεται ότι οι Bikings έκαμνον τοιαύτας τελετάς όταν διήρχοντο ωρισμένους παραλλήλους και φέρεται ως πιθανόν, ότι ούτοι τας μετέδωσαν εις τους Άγγλους, τους Σάξονας και τους Νορμανδούς.
Εξ άλλου όμως κατά τους αρχαίους χρόνους εγίνοντο υπό των ναυτικών τελεταί προς εξευμενισμόν του Ποσειδώνος. Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν ότι μέρος της τελετής εκείνης αποτελεί και η τελετή της διαβάσεως του Ισημερινού, τηνοποίαν κατά τους σημερινούς χρόνους διευθύνει ο «Βασιλεύς Ποσειδών».
Εκείνοι οι οποίοι είχον διαβεί ήδη τον Ισημερινόν ελέγοντο «shellbacks» (οστρακόπλατοι), υπέφερον πολλά κατά την τελετήν της μυήσεώς των και είχον το δικαίωμα να κάμνουν και αυτοί πολλά κατόπιν εις τους μέλλοντας να μυηθούν.
Αι τελεταί διαβάσεως του Ισημερινού υπό των συγχρόνων πλοίων είναι γραφικαί, με μόνη την εξαίρεσιν της ενοχλήσεως από ένα κατάβρεγμα εντός δεξαμενής, ένα ηλεκτρικόν σοκ από τον «Διάβολον» και ένα ξύρισμα. Οι Αμερικανοί Αξιωματικοί ηδύναντο να αποφύγουν τας δοκιμασίας της μυήσεως αντί ωρισμένων φιαλών μπύρας, αι οποίαι εδίδοντο εις τον Ποσειδώνα και την ακολουθίαν του.
14. Μονομαχία μεταξύ των αξιωματικών του Ναυτικού.
Η μονομαχία ήτο πράξις δια της οποίας ερρυθμίζοντο τα «ζητήματα τιμής» μεταξύ των «ζέντλεμεν». Η μονομαχία δεν περιορίσθη μόνον μεταξύ των Ανωτέρων Αξιωματικών, αλλ’ επεξετάθη και, ως τρόπος επανορθώσεως αδικίας, μεταξύ των κατωτέρων Αξιωματικών και των Ναυτικών Δοκίμων ακόμη.
Είναι ευτύχημα ότι το έθιμον της μονομαχίας κατηργήθη και δεν αποτελεί πλέον δια τον Αξιωματικόν και τον «Ζένλεμεν» παρά μίαν θλιβερά ιστορίαν με μεγάλας απωλείας ευγενών και επιφανών, καθώς επίσης και αθώων ανθρώπων.
16. Έθιμον να φέρωνται τα μετάλλια εις το αριστερόν μέρος του στήθους.
Τα μετάλλια και τα παράσημα, κατά το πλείστον, φέρονται εις το αριστερόν μέρος του στήθους. Το έθιμον αυτόν δύναται ν’ ανάγεται εις τους σταυροφόρους, οι οποίοι έφερον τα διακριτικά σήματα του βαθμού των πλησίον της καρδίας. Επίσης το αριστερόν μέρος εκαλύπτετο από την ασπίδαν, ήτις εκρατείτο δια της αριστεράς χειρός και επροστάτευε τόσον την καρδίαν όσον και τα διακριτικά σημεία ταύτα του βαθμού των σταυροφόρων.
19. Οδηγίαι μάχης κατά τον 16ον αιώνα.
Τα πληρώματα των πλοίων προ της ναυμαχίας εχωρίζοντο εις τρεις ομάδας: Εξ αυτών η μία ετακτοποίει το πλοίον προς μάχην, η άλλη ετοίμαζε τον φορητό οπλισμόν και η τρίτη κατεγίνετο με το πυροβολικό και τας τότε αναχορηγίας και πυριταποθήκας. Η διαίρεσις όμως αύτη ήταν ολίγον ελαστική και ήτο δυνατόν άνδρες της μιας ομάδος να βοηθούν την άλλη, αναλόγως των αναγκών της μάχης. Η υπάρχουσα τότε ιστιοφορία ηλαττώνετο εις την ιστιοφορίαν μάχης, ώστε αφ’ ενός μεν να μη εμποδίζετο το πυροβολικόν του πλοίου και αφ’ ετέρου να ελαττούται ο κίνδυνος πυρκαϊάς του πλοίου από φλεγόμενα βέλη του εχθρού.
Επί του πηδαλίου ετίθετο ικανόν πρόσωπον, ο δε Κυβερνήτης έδιδε οδηγίας επί της ναυμαχίας, καθώς και επί πιθανής εισπηδήσεως επί εχθρικού πλοίου, κατά τον πλέον αποτελεσματικόν τρόπον και αναλόγως του πυροβολικού αυτού.
Κάθε Αξιωματικός ήτο διηρημένος εις ορισμένα καθήκοντα. Ο ναύκληρος έπρεπε να έκανε ορισμένην προετοιμασίαν επί των ιστίων και του σκάφους, επίσης είχεν ετοίμους κάδους δια την ψύξιν των πυροβόλων κατά την ναυμαχίαν. Ο επί του πυροβολικού έκαμνε διαίρεσιν των Αξιωματικών του, ως επίσης και των ανδρών του εις τας διαφόρους θέσεις και ιδίως εκείνων, οι οποίοι θα μετέφερον σε ελασμάτινα δοχεία την πυρίτιδα από τας πυριταποθήκας. Επίσης ο πυράρχης παρηκολούθη τας πυριταποθήκες και ιδιαιτέρως ταύτας δια πιθανήν διαρροήν.
Οι ξυλουργοί με τα εργαλεία και υλικά των ήσαν έτοιμοι δια την στεγανοποίησην διαρροής επί του πλοίου.
22. Πειθαρχία.
Η ναυτική νομοθεσία της Αγγλίας εβασίζετο επί πολλά έτη εις τον κώδικα Ολερόν (code of Oleron). Ο κώδιξ αυτός, εξ άλλου, εβασίζετο εις την ναυτικήν νομοθεσίαν της Δημοκρατίας της Ρόδου, ήτις προήρχετο από τους Ρωμαϊκούς νόμους. Μέρη λοιπόν του κώδικος Ολερόν ελήφθησαν κατά τον 15ο αιώνα και απετέλεσαν την Μαύρην Βίβλον του Ναυαρχείου (Black Book of the Admiralty).
 |
| ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΝΑΥΑΡΧΕΙΟΥ (ΦΩΤΟ: www.nationalarchives.gov.uk) |
Παρατίθενται κατωτέρω μερικοί νόμοι του κώδικος Ολερόν εις τους οποίους φαίνονται αι τιμωρίαι της εποχής εκείνης:
«Οιοσδήποτε φονεύση άλλον επί του πλοίου, δένεται μετά του φονευθέντος και ποντίζεται εις την θάλασσα».
«Οιοσδήποτε φονεύση έτερον εις την ξηράν, δένεται μετά του φονευθέντος και ενταφιάζεται μετ’ αυτού»
«Οιοσδήποτε καταδικασθή νομικώς, διότι έσυρε μάχαιραν ή άλλο όπλον, με πρόθεσιν να χτυπήση άλλον ή κτυπώντας άλλον του προξενή αιμορραγίαν, πρέπει να χάνει την χείρα του».
«Οιοσδήποτε καταδικασθή νομίμως ως κλέφτης, του ξυρίζεται η κεφαλή επί της οποίας χύνεται βράζουσα πίσσα, και επ’ αυτής επικολλώνται φτερά. Ούτος, επί πλέον, αποβιβάζεται εις τον πρώτον λιμένα».
Επί της εποχής της βασιλίσσης Ελισάβετ της Αγγλίας εξεδόθη το Βιβλίον Πολεμικών Κανονισμών (Book of Orders for War), το οποίον εχρησιμοποιείτο από τον κατά γην και θάλασσαν στρατόν.
Κατωτέρω φαίνονται μερικαί περικοπαί του βιβλίου τούτου:
«Πρώτον, οι γραπτοί αυτοί νόμοι, οι οποίοι περιλαμβάνουν το τι πρέπει κανείς να κάμνει επί του πλοίου, όσον αφορά τον Πλοίαρχο αυτού, πρέπει να τίθεται επί περγαμηνής και επί του κυρίου ιστού και να αναγιγνώσκεται εις κάθε ευκαιρίαν».
«Εις περίπτωσιν καθ’ ην συλληφθή τις δια τετάρτην φοράν κοιμώμενος κατά την διάρκεια της φυλακής του, του επιβάλλεται η εξής ηπία (mild) τιμωρία:
Τίθεται εις καλάθον μαζί με ένα κύπελλον ζύθου, ένα τεμάχιον άρτου (καρβέλι) και ένα κοπτερόν μαχαίρι και ανακρεμάται εις τον πρόβολο του πλοίου. Εκεί δε έχει να εκλέξη τον θάνατον από την πείνα ή να κόψη το σχοινί και να πέση εις την θάλασσαν».
Αι ποινές δεν ήσαν ομοιόμορφοι δια μέσου των ετών, πάντως όμως ήσαν δραστικαί και σκληραί. Από τού 1750 προστέθησαν περισσότεραι θανατικαί εκτελέσεις, ενώ η μαστίγωσις επιβάλλετο δια το πλέον μικρά παραπτώματα.
Κατά την εποχήν της βασιλίσσης Ελισάβετ, καθώς και τους αμέσως μετ’ αυτήν χρόνους, επεκράτη θρησκευτικός πυρετός. Αι τιμωρίαι δι’ ασέβειαν προς τα Θεία και αι βλασφημίαι ετιμωρούντο ιδιαιτέρως αυστηρά. Ο βλάσφημος π.χ. ετιμωρείτο δια καύσεως της γλώσσης του υπό πυρακτωμένου σιδήρου. Από του 17ο αιώνος και μετέπειτα ο θρησκευτικός αυτός φανατισμός ήρχισε να εξαφανίζεται.
Τα νυν στρατοδικεία είναι εξέλιξις του Curia Militaris ή των δικαστηρίων των Ιπποτών (Court of Chivalry). Αυτά ήσαν τα πρώτα δικαστήρια, τα οποία δια νόμου εγκαταστάθησαν εις την Αγγλία.
Δια του χρόνου εξελίχθησαν οι Κανονισμοί του Βρεταννικού Ναυτικού (British Admiralty Regulations). Εις τους κανονισμούς αυτούς εβασίσθησαν οι πρώτοι Κανονισμοί του Αμερικανικού Ναυτικού. Επί τη βάσει του Αμερικανικού Κανονισμού εδίδοντο τότε προσωπικαί οδηγίαι εις τους Κυβερνήτας των πλοίων έχουσαι περίπου ως κατωτέρω:
«Να φέρεσαι εις τους ανθρώπους καλώς, αλλά να διατηρής αυστηράν πειθαρχίαν. Να μεταχειρίζεσαι τους τυχόν αιχμαλώτους σου με ανθρωπισμόν. Προ παντός όμως εφιστάται η προσοχή σου επί του συμφέροντος και της τιμής της Αμερικής».
Εις άλλην επιστολήν προς Κυβερνήτην πλοίου αναφέρεται: «Παρ’ όλο ότι σου συνιστώμεν να προσέχεις ιδιαιτέρως το πλοίο σου και το πλήρωμά σου, θα εθεωρούμνε περισσότερο αξιέπαινον δι’ έναν Αξιωματικόν να απολέση το πλοίον του εις τολμηράν επιχείρησιν παρά να χάση μιαν μεγάλην επιτυχίαν, ένεκα πολύ δειλής διαγωγής».
Το 1775 οι Αμερικανικοί Ναυτικοί Κανονισμοί περιελάμβαναν περίπου 40 παραγράφους, εις τας οποίας αμυδρώς ορίζονται τα δικαιώματα και αι υποχρεώσεις των Αξιωματικών, αι απαιτούμεναι αναφοραί, καθώς και μερικαί ποιναί δια παραβάσεις κανονισμών.
Μερικά άρθρα των Κανονισμών αυτών έχουν ως κατωτέρω:
«Δι’ οιονδήποτε ακουσθή να βλασφημή τα Θεία, ο Κυβερνήτης είναι υποχρεωμένος να τον τιμωρήση δι’ εκάστην παράβασιν, φορώντας του ένα ξύλινον κολάρο ή οιοδήποτε άλλο προσβλητικόν επινόημα και επί χρόνον, τον όποιον αυτός ήθελεν εκτιμήση».
«Ουδείς Κυβερνήτης δύναται να επιβάλλη ποινήν μεγαλυτέραν των δώδεκα μαστιγώσεων επί της γυμνής πλάτης του ναύτου. Εάν απαιτήται μεγαλυτέρα ποινή τότε ο Κυβερνήτης αναφέρεται εις τον Αρχηγόν του Στόλου, ίνα διατάξη αυτός την παραπομπήν του δράστου εις Ναυτοδικείον. Εν τω μεταξύ όμως δύναται να θέση ο Κυβερνήτης τον πταίσαντα ναύτην υπό περιορισμόν».
Εις την Αμερικήν καταργήθη διά νόμου η μαστίγωσις εις τας 17 Ιουλίου 1962, εις δε την Αγγλία το 1939.
26. Προπόσεις επί του πλοίου και εις την ξηράν.
Είναι αρχαίον το έθιμον να διοργανούνται ειδικά γεύματα με προπόσεις προς τιμήν επιφανών προσκεκλημένων ή επισήμων προσκεκλημένων ξένης χώρας. Παλαιότερα ο καλών έπινεν ολίγον εκ του ποτήριου του προσκεκλημένου, δια να του αποδείξει ότι το προσφερόμενον ποτόν δεν ήτο δηλητηριώδες. Το έθιμον αυτό, λέγεται, ότι συνηθίζεται ακόμη εις μερικά μέρη της Σκωτίας. Παραπλήσιον είναι επίσης το έθιμον, όπου χύνεται κατ’ αρχάς ολίγον ποτόν εις το ποτήρι του καλούντος, προτού πληρωθή το ποτήρι του προσκεκλημένου. Η πρόποσις εις την Αγγλοσαξονικήν γλώσσα λέγεται toast (φρυγανιά), διότι άλλοτε συνηθίζετο να ρίπτεται ένα τεμάχιον φρυγανιάς εντός ορισμένων οίνων και ποτών.
Κατά τας προπόσεις η πρώτη γίνεται εις υγείαν του Αρχηγού του Κράτους ή του Οργανισμού των προσκεκλημένων και η επομένη εις υγείαν αρχαιοτέρων εξ αυτών. Συνήθως μετά τας προπόσεις εκφωνούνται λόγοι και εις τινας περιπτώσεις παιανίζονται οι εθνικοί ύμνοι των χωρών προκαλούντος και προσκαλουμένου.
Εις το Βρεταννικόν Ναυτικόν οι Αξιωματικοί έχουσι το προνόμιον να παραμένουν καθιστοί, όταν προπίνουν εις υγεία των Βασιλέων των. Μερικαί αυθεντίαι έγραψαν ότι το προνόμιον αυτό εδόθη υπό του Γουλιέλμου του 4ου, ενώ η λαϊκή παράδοσις το αποδίδει εις τον Κάρολο τον 2ο. Ο τελευταίος ούτος κατά την επιστροφήν του εις την Αγγλία το 1660 επί του «Royal Charles», εκτύπησεν την κεφαλήν του επί της χαμηλής οροφής του μεσοδόμου του πλοίου, όταν ηγέρθη εις απάντησιν της προπόσεως.
30. Απόπειρα επαναστάσεως επί πλοίου.
Τον Νοέμβριο του 1842 επί του αμερικανικού πολεμικού «Somers», ευρισκομένου εν πλω από Liberia προς Νέαν Υόρκην, εκρεμάσθησαν εις την κεραίαν του πλοίου ο δόκιμος Philip Spenser και δύο ναύται. Ο δόκιμος Spenser, υιός του τότε Υπουργού των Στρατιωτικών, συνομώτησε με τους ναύτας Cromwel και Small, όπως φονεύσουν τους Αξιωματικούς, καταλάβουν το πλοίο και προβούν εις πειρατείας. Κυβερνήτης του πλοίου ήτο ο πλωτάρχης Alexander Slidell Mackenzie U.S.N., ο οποίος ήτο ευσεβής μεν, αλλ’ αυστηρός. Ούτος εθεώρησεν ότι η ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος και η τιμή της σημαίας, τα οποία του ενεπιστεύθη η υπηρεσία απήτουν την εις θάνατον καταδίκην των επαναστατών.
Μετά τη σχετικήν διαδικασίαν ευρέθησαν και οι τρεις ένοχοι και κατεδικάσθησαν εις θάνατον δι’ απαγχονισμού. Τότε εγένετο έπαρσις της εθνικής σημαίας, αντήχησαν τα τύμπανα και ερρίφθη είς κανονιοβολισμός.
Εν συνέχεια ο Κυβερνήτης ωμίλησεν εις το πλήρωμα και διέταξε τρεις ζητοκραυγάς. Κατόπιν υπεστάλη μεσιστίως η σημαία και ο Κυβερνήτης ανέγνωσε την επικήδειον ακολουθίαν των επαναστατών, οίτινες κατόπιν εκτελέσθησαν δι’ απαγχονισμού. Μετά ταύτα, υπό τρικυμιώδην θάλασσα και υπό το φως λυχνιών, εποντίσθησαν εις την θάλασσαν τα σώματα των επαναστατών, ο επισείων της Θείας λειτουργίας επήρθη υπεράνω της εθνικής σημαίας και το πλήρωμα διελύθη, αφού προηγουμένως έψαλλε τον εκατοστόν ψαλμόν.
Άμα τη επιστροφή του εις Νέαν Υόρκην, ο πλωτάρχης Mackenzie παρεπέμφθη εις Ναυτοδικείον επί ανθρωποκτονία. Το ναυτοδικείον εγένετο εις τον Ναύσταθμο του Brooklyn, εις τας 2 Φεβρουαρίου του 1843 και διήρκησε έξ εβδομάδας. Τούτο τον απήλλαξε μετά τιμών (honorably acquitted) και η απόφασις αυτή επεκυρώθη υπό του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Tyler.
...
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
L. P. Lovett Lt/cdr USA: Naval Customs Traditions and Usage, US Naval Institute, Annapolis Maryland, 1939.
A. A. Ageton Cdr USN: The Naval Officers Guide, Whittlesey House, 1946.
H. M. Van Loon: Ιστορία της Ναυτιλίας, Απρίλιος 1946
Μελέτες σχετικά με την Παγκόσμιο Ναυτική Ιστορία όρα στο Περί Αλός:
Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΥΜΑ ΤΟΥ HOKUSAI ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ
ΝΑΥΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη!
Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι ύβρεις.