Άρθρο του 1946!
Περί Αλός
Δ. Ν. Κιοσσές
Αντιπλοίαρχος Β.Ν.
Από τα αρχεία της ΕΘΕ (Ελληνική Θαλάσσια Ένωση)
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Ελλάς», τ. 146,
σελ. 5. ΙΟΥΝ 1946, εκδ. ΕΘΕ/ΓΕΝ. Αναδημοσίευση
στο Περί Αλός με την έγκριση της ΕΘΕ.
 |
Έπαρση σημαίας στην κορβέτα «Κριεζής»
τον Νοέμβριο του 1943 στο Λίβερπουλ.
ΦΩΤΟ: Αρχείο Ναυάρχου Γρ. Μεζεβίρη Β.Ν.
|
Εις το νουν μου έρχονται σήμερον, αναμνήσεις ωραίαι, και αι αναμνήσεις είναι από τας επιχειρήσεις που έγιναν εις την ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΝ, την 6η Ιουνίου του 1944.
Εις τας επιχειρήσεις αυτάς έλαβον μέρος δύο Ελληνικαί Κορβέται η μία ήτο ο «Τομπάζης» και η άλλη ήτο ο «Κριεζής».
Τα πλοία αυτά παρεχωρήθησαν από το Βρετανικόν Ναυτικόν εις τους Έλληνας. Ο «Τομπάζης», ήτο το πρώην H.M.S. “Tamaris K.” και ο «Κριεζής» το πρώην H.M.S. “Coreopsis”.
Τα πληρώματα των πλοίων αυτών ήσαν Έλληνες πάσης προελεύσεως και παντός επαγγέλματος κατά τον ειρηνικόν βίον. Ήσαν Έλληνες διαμένοντες εις Ελλάδα, Έλληνες της Αιγύπτου, Έλληνες της Περσίας, Έλληνες της Γαλλίας και Έλληνες διαμένοντες εις Αγγλίαν.
Ήσαν ναύται του Εμπορικού Ναυτικού, Δικηγόροι, Εφοπλισταί, Φοιτηταί, Εργάται, Λογισταί και Τραπεζικοί υπάλληλοι, Αλιείς, Αγρόται, Σπουδασταί ιερατικών σχολών και διάφοροι άλλοι.
Ενθυμούμαι ήσαν και τρεις Έλληνες Ισραηλίται γεννηθέντες εις Θεσσαλονίκην και διαμένοντες εις Αγγλίαν από τον καιρό που ήσαν ακόμη νήπια. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτούς. Ήσαν ευφυέστατοι και χειρίζοντο το Radar κατά τρόπον αριστουργηματικόν.
Πολλοί από τους υπηρετούντας δεν εγνώριζον τελείως την Ελληνικήν και μίαν νύκτα εις το διαμέρισμα του πληρώματος του «Κριεζή» είχαν ξαπλωθή σε δύο μπράντες κοτσαρισμένες παραπλεύρως, ένας Χιώτης ναύτης κι ένας Ισραηλίτης που ονομάζετο Ιάκωβ (Jack).Πριν να κοιμηθούν είχαν από ένα περιοδικό ο καθένας και το εδιάβαζαν κάτω από το φως του διαμερίσματος, που ήταν στερεωμένο εις το μεταξύ των δύο μπραντών μέρος. Όταν λοιπόν ο αγαθός Χιώτης απεφάσισε να κοιμηθή, ήθελε να σβύση και το φως. Επειδή όμως διάβαζε και ο Ισραηλίτης, έπρεπε να συγκατατεθή κι αυτός, και δια να καταλάβη, ο Χιώτης του είπε: Σε παρακαλώ Τζακ δεν σβύνεις το λάϊτ (light) να κάνουμε σλιπ (sleep), εννοώντας με αυτό «Σβύσε το φως να κοιμηθούμε».
Εν τούτοις όλοι αυτοί, έχοντες το δαιμόνιον της θαλάσσης, που το έχει καθένας που έχει ελληνικόν αίμα, - με τας φιλοτίμους προσπαθείας των, και με την εκπαίδευσιν επί τη βάσει του αγγλικού συστήματος, όχι μόνον απετέλεσε καλόν σύνολον, αλλά και πολλάκις απέσπασαν κολακευτικούς λόγους εκ μέρους των Βρεττανών Ναυτικών Διοικητών.
Είχα την τιμήν και την τύχην να παραλάβω τον «Κριεζήν» ως κυβερνήτης, το φθινόπωρο του 1943, και να υπηρετήσω εις αυτόν μέχρι και τρεις μήνες μετά την απελευθέρωσιν της προσφιλούς πατρίδος. Αλησμόνητοι καιροί!
Ο «Κριεζής» ηργάσθη επί τέσσαρες μήνες εις την Διοίκησιν των Δυτικών προσγείων (Western Approaches) με βάσιν το Liverpool, και ελάμβανε μέρος εις συνοδείας νηοπομπών, εις το Βόρειον Ατλαντικόν, από των Αγγλικών Νήσων εις Νέαν Γην.
Μετά ταύτα ειργάσθη εις την Διοίκησιν του Portsmouth με βάσεις το Portsmouth και το Portland, από όπου έλαβε μέρος και εις τις επιχειρήσεις της Νορμανδίας.
Από το τέλος Οκτωβρίου του 1944 ειργάσθη εις την Μεσόγειον με βάσιν την Αλεξάνδρειαν και τον Τάραντα.
Τώρα λοιπόν ας αρχίσω να εξιστορώ όσο μπορώ συντομώτερον τα των επιχειρήσεων εις την Νορμανδίαν.
Αι επιχειρήσεις εγένοντο την αυγήν της 6ης Ιουνίου 1944 και στεφθείσαι από επιτυχίαν, υπήρξαν εκείναι αι οποίαι ηνάγκασαν την Γερμανίαν να υποταγή άνευ όρων πριν ή παρέλθη έτος από την ημέραν κατά την οποίαν ήρχισαν.
Αι επιχειρήσεις επρόκειτο κανονικώς να αρχίσουν την 5ην Ιουνίου 1944, ανεβλήθη όμως η έναρξίς των κατά 24 ώρας, λόγω θυέλλης ενσκυψάσης εις τον Στενόν της Μάγχης την πρωίαν της 3η Ιουνίου.
Η προπαρασκευή υπήρξεν από πάσης απόψεως αρτιοτάτη, και ήτο κατά την κυρίαν γραμμήν έργον του Βρεττανικού Επιτελείου, το οποίον φυσικά είχεν όλον το βάρος της ευθύνης του ασφαλούς διάπλου δια του στενού της Μάγχης, όλου του πλήθους αυτής των πλωτών μέσων που έφερον τας αποβιβασθησομένας δυνάμεις. Τα της επιχειρήσεως διελαμβάνοντο εις τόμον ογκώδη και βιβλιοδετημένον, η δε επιχείρησις έφερε τα όνομα «Neptune».
Δύο μήνες προ της επιχειρήσεως, ο «Κριεζής» είχεν εντατικά εργασθή εις συνοδείας νηοπομπών και ανθυποβρυχιακάς περιπολίας. Ενθυμούμαι ότι μία ή δύο φορές είχαμε εξέλθη εις την ξηράν. Όλοι βέβαια, εγνωρίζαμεν ότι κάτι αναμένεται, το υποπτευόμεθα και από τας ασκήσεις, αλλά δεν εγνωρίζαμε τα οπότε θα γίνη. Ολίγον προ του τέλους Μαΐου παρελήφθη εις σάκκος, χαρακτηριζόμενος ως αυστηρώς απόρρητος και μία Διαταγή δίδουσα οδηγίας διαφυλάξεως του σάκκου επί ασφαλούς καταστροφής του, εν περιπτώσει ατυχήματος εις το πλοίον. Η ίδια διαταγή έλεγε ότι ο σάκκος θα ανοιχθή κατόπιν σήματος.
Τώρα πλέον είχαμε καταλάβει όλοι ότι πλησιάζει η ημέρα.
Εις την 1ην Ιουνίου ήλθε η Διαταγή και ανοίξαμε τον σάκκον και διαβάσαμε ότι αφορούσε το πλοίον.
Από της μεσημβρίας της 3ης Ιουνίου 1944 όλα τα αποβατικά και συνοδά ευρίσκοντο αγκυροβολημένα εις τας προκαθορισμένας θέσεις αγκυροβολίας. Το πλοίον μας είχε αγκυροβολήσει εις το West Solent μαζί με την Βρεττανική Κορβέτα «Campanula» και τα δέκα Αμερικανικά Αρματαγωγά που θα συνοδεύαμε.
Το απόγευμα της 4ης Ιουνίου έγινεν εις τον «Κριεζήν» η προ εκάστης επιχειρήσεως γινομένη πάντοτε συνδιάσκεψις (Conference). Εις αυτήν έλαβεν μέρος ο κυβερνήτης της «Campanula», ο Αμερικανός Πλωτάρχης Διοικητής των Αρματαγωγών μετά του επιτελούς του, ο Βρεττανός Σύνδεσμος του «Κριεζή» και ο γράφων. Αφού είπαμεν ότι είχαμεν να πούμε, προσεφέρθη μετά το τέλος της συζητήσεως και το απαραίτητον ποτόν (Drink). Ο καμαρώτος είχε βάλει εις την γραμμήν μπουκάλες με ουίσκυ, με τζιν, με μπύρα, με Σέρρυ, με Λάιμ, σόδα, πάγο και ποτήρια. Ότι ήθελε ο καθένας έπαιρνε κι έπινε. Επήρε ο καθένας το ποτήρι του, και πολλές φορές είπαμε ο ένας στον άλλον «all the best», «Good luck» και λοιπά, πράγμα που σημαίνει ότι αδειάσανε και ξαναγεμίσανε πολλές φορές τα ποτήρια. Πίνοντας ελέγαμεν και διάφορα αλατισμένα και ανάλατα αστεία. Σε μια στιγμή ο Βρεττανός Σύνδεσμος του «Κριεζή» ερώτησε τον Αμερικανό Επιτελή του Διοικητού των Αρματαγωγών: «Μήπως ξέρεις τι έχετε φορτώσει εις τα Αρματαγωγά σας;» Ο Αμερικανός Αξιωματικός απήντησε: «Ακριβώς δεν ξέρω». Και πράγματι δεν ήξευρε και ο Διοικητής των Αρματαγωγών ο οποίος είπε «Ούτε εγώ δεν ξέρω, αλλά νομίζω ότι αυτά που έχομε φορτώσει, κοστίζουν πάνω από δέκα εκατομμύρια δολλάρια». Που να ευρίσκωνται άραγε οι καλοί αυτοί Σύμμαχοι; Ας είναι η ώρα τους πάντοτε καλή.
Μόλις έφυγαν από το πλοίο οι Σύμμαχοι Συνάδελφοι, επέρασε λίγο και φάγαμε για βράδυ εις το Καρρέ. Είμεθα μαζεμένοι όλοι οι Αξιωματικοί και ακούγαμε το ραδιόφωνο.
 |
Έπαρση σημαίας στην κορβέτα «Κριεζής»
τον Νοέμβριο του 1943 στο Λίβερπουλ.
ΦΩΤΟ: Αρχείο Ναυάρχου Γρ.Μεζεβίρη Β.Ν.
|
Ο Βρεττανός Σύνδεσμος επήρε το Βερολίνον να ιδή τι έλεγε κα ακούσαμε τότε το «Achtung Mariners» εις εκπομπήν ειδικήν για τους Γερμανούς του Καλαί. Δεν είχαν ιδέαν οι φιλαράκοι μας τι τους επερίμενε.
Ελέγαμε πολλά, και τον λόγον είχε σχεδόν πάντοτε ο πρώτος μηχανικός του πλοίου, ο οποίος με τον «Κανάρη» είχε λάβει μέρος και εις την απόβασιν της Σικελίας. Έτσι επέρασε το βράδυ της 4ης Ιουνίου, μέχρις ότου ήλθε η ώρα να κοιμηθούμε.
Εξημέρωσε η 5η Ιουνίου και από το μεσημέρι της ημέρας αυτής ήρχισαν να διαπλέουν το αγκυροβόλιόν μας αι ομάδες της αποβατικής κρούσεως. Τέλος ήλθε και η σειρά μας, αποπλεύσαμεν με την ομάδα μας και παραθέτω κατωτέρω τα δελτία κινήσεως του πλοίου από Sollent εις Γαλλικάς Ακτάς και εκείθεν εις Spithead (έξω του Portsmouth) συνοδεύοντες νηοπομπήν εξ 11 πλοίων φορτωμένων με αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες και Πεζικόν της 50ης Βρεττανικής Μεραρχίας Northubrian.
Ο πλους εγένετο με καιρόν σχετικώς καλόν και με συνεχήν κάλυψιν από αέρος κατά μεν την ημέραν από οκτώ αεροπλάνα διώξεως, κατά δε τη νύκτα με άμεσον επί τη αιτήσει μας εκ της Διοικήσεως διώξεως της Επιχειρήσεως, διάθεσιν τοιούτων.
Η Διαταγή του Allied Naval Cammander – in chief expeditionary Force Admiral Sir Bertram Ramsey No X/0927/37, η αναφερομένη εις την επιχείρησιν Neptune έλεγεν ότι το πλοίον θα συμμετείχεν εις τας επιχειρήσεις Αποβάσεως εις Γαλλίαν, αποσπώμενον εις την Ανωτέραν Ναυτικήν Διοίκησιν της Eastern Naval Task Force (Rear Admiral Sir P. L. Devian) και ειδικότερον εις την Ναυτικήν Διοίκησιν της Force «G» (Commodore C. E. Douglas Pennant).
Εις εκτέλεσιν της διαταγής ταύτης του Naval Cammander Force «G» απεπλεύσαμεν εξ West Solent και δια του καθοριζομένου δρομολογίου επλεύσαμεν εις τον προορισμόν μας (κατιτήριον σημείον) διελθόντες δια του προ ημών αγρευθέντος διαύλου υπ’ αριθ. 5 συνοδεύοντες την προαναφερομένην νηοπομπήν ήτις απετέλει το Assult Groud No 17.
Εις το κατιτήριον σημείον εφθάσαμεν 35 λεπτά αργότερον του κανονικού και τούτο διότι τα οκτώ πλοία της νηοπομπής τα οποία ερυμούλκουν τας αποβατικάς σχεδίας λόγω του ελαφρού κυματισμού και των ρευμάτων, δεν ηδυνήθισαν να αναπτύξωσι την ταχύτητα που έπρεπε ιδίως εις τον αλιευθέντα δίαυλον, το πλάτος του οποίου ήτο 400 υάρδας μόνον.
Ευθύς ως εφθάσαμεν εις το κατιτήριον σημείον, εγένετο έπαρσις μικρού σημαιοστολισμού και το πλήρωμα ετέθη εις τας θέσης μάχης.
Εις το προπέτασμα κατείχομεν την πρωραίαν θέσιν εις απόστασιν 1500 υαρδών. Το H.M.S. «Campanula» την πρυμναίαν θέσιν εις απόστασιν 2000 υαρδών και το U.S. GGRCIO80 εις το αριστερόν εγκάρσιον της νηοπομπής.
Η νηοπομπή έπλευσε εις δύο στήλας μέχρι της αρχής του διαύλου, οπότε εσχηματίσθη εις γενικήν γραμμήν μέχρι του κοτιτηρίου σημείου, οπότε και πάλι εσχηματίσθη εις δύο στήλας, πλέουσα εις το σημείον αποβάσεως της ακτής.
Μετά το κατιτήριον σημείον, επλεύσαμεν εις σημείον (φ = 49ο 26,5Β, λ = 00ο 31’,2Δ και ανεφέραμεν εις το Commodor Force «G» όστις είχε υψώσει το σήμα του επί του ειδικώς μετεσκευασμένου επιβατικού H.M.S. «Bullalo».
Καθ’ όλην την διάρκειαν του πλου και παρά τας ακτάς, ουδεμίαν συναντήσαμεν εχθρικήν ενέργειαν.
Ως η προαναφερομένη Διαταγή του Commodor Force «G» ανέφερεν, έδει να πλεύσωμεν εις σημείον ΗΗ (φ = 49ο 36,6Β, λ = 00ο 35,Δ όπου θα συναντώμεθα με το Βρεττανικόν Αντιτορπιλλικόν H.M.S. «Blankley» τιθέμενοι υπό τας διαταγάς του.
Ώραν 1118/6 6.44 συνηντήθημεν με το α/τ «Blankley» και ώραν 1125/6 6.44 ηγκυροβολήσαμεν, συν Θεώ, εις περιοχήν ΗΗ.
Την 10.55 μ.μ. της επομένης διετάχθημεν όπως αποπλεύσωμεν δια την Αγγλίαν συνοδεύοντες μετά του αντ/κού «Blankley» 8 πλοία κενά, φέροντα μερικούς τραυματίας. Απεπλεύσαμεν όντως την ορισθείσαν ώραν με άνεμον Δ. εντάσεως 4, ορατότητα 5-7 μίλ. και κυματισμόν. Ουδέν αεροπλάνον μας συνόδευε αλλά αν παρίστατο ανάγκη θα μας εστέλλοντο τοιαύτα, αμέσως επί τη αιτήσει μας. Το αντ/κόν «Blankley» ήτο επικεφαλής των σκαφών της νηοπομπής άτινα έπλεον εις γραμμήν παραγωγής, ημείς δε κατείχομεν την τελευταίαν θέσιν.
Από ώρας 2305 ενώ νηοπομπή έπλεε εν τω διαύλω, εσημάνθη αεροπορικός συναγερμός διαρκέσος μέχρι ώρας 0030/7 6 44. Κατόπιν διαταγής τα συνοδά παρήγαγον καπνόφραγμα δια της συσκευής προς κάλυψιν των νηοπομπών. Ο πνέων άνεμος και η ανάγκη του πλου των συνοδών και των συνοδειών εις τους διαύλους δεν επέτυχον την κάλυψιν των νηοπομπών. Τα εχθρικά αεροπλάνα διήλθον άνωθεν της νηοπομπής πολυβολούντα ενώ τας βόμβας των έρριπτον εις τα παρά την ακτήν ευρισκόμενα πλοία.
Εβάλλομεν κατά των εχθρικών αεροπλάνων κατά διάφορα χρονικά διαστήματα μέχρις ώρας 0023/7 ότε ουδέν εχθρικόν αεροπλάνον υπερίπτατο άνω της συνοδευομένης νηοπομπής.
Η νηοπομπή δια του προαναφερθέντος δρομολογίου έφθασεν εις τον προορισμόν της, έχουσα μερικά θύματα εκ των πολυβολισμών, ημείς δε μετά τον ανεφοδιασμόν δια καυσίμων επλεύσαμεν, συν Θεώ, εις Spithead όπου ηγκυροβολήσαμεν ώραν 1105 της 7.6.44.
Όταν εφθάσαμεν εις τας Γαλλικάς ακτάς και ενώ επλέομεν δια να αγκυροβολήσωμεν συναντήσαμεν τον «Τομπάζην» και ήρχισαν αι επευφημίαι εις τα δύο πλοία. Σε μίαν στιγμήν ήκουσα ένα θερμαστήν να φωνάζη «να ζήση ο “Κριέζαρος” και η “Τομπαζάρα”».
Ερώτησα τον Ναύκληρον του πλοίου, ένα θαλασσόλυκο του Εμπορικού Ναυτικού και πολύ φιλότιμο, να μου εξηγήση διατί τον «Κριεζή» τον έλεγε «Κριέζαρο» και τον «Τομπάζη» δεν τον έλεγε «Τομπάζαρο» αλλά «Τομπαζάρα». Μου είπε ότι το καμπούνι, (δηλαδή το πλήρωμα) λέει αρσενικά τα καράβια που βαστάνε στη θάλασσα και θηλυκά όσα δεν βαστάνε. Ο «Κριεζής» βαστά καλύτερα από τον «Τομπάζη».
Ακούσατε σκέψις; Αλλά ημπορεί νομίζετε να τα βάλη κανείς με το καμπούνι;
Αυτά λοιπόν μου ήλθαν ως αναμνήσεις και μαζί με αυτάς τας αναμνήσεις ζωντανεύουν πάλιν εις τον νουν μου πολλαί εικόνες από την υπηρεσίαν μου εις τον προσφιλή μου «Κριεζή», το τυχερό αυτό καράβι εις δύσκολες και κακές στιγμές πολέμου και κακοκαιρίας.
Εύχομαι η Παναγία και ο προστάτης μας Άγιος Νικόλαος να φυλάττουν και να βοηθούν πάντοτε τον «Κριεζή» και η καλή τύχη να ταξιδεύει διαρκώς μαζί του.
Εις σας δε αγαπητοί μου Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και ναύται, που υπήρξατε πειθαρχικοί, ακούραστοι, γενναίοι και πιστοί, όταν υπηρετούσατε μαζί μου εις τον «Κριεζή», πάντοτε θα σας οφείλω χάριτας.
Δ.Ν.Κιοσσές
Αντιπλοίαρχος Β.Ν.
Β.Π. «ΠΙΝΔΟΣ» - 30 Μαΐου 1946.
Το Περί Αλός προτείνει:
Επισκεφθείτε την ενότητα «Τα ΚΕΙΜΗΛΙΑ του Περί Αλός». Πιέσατε ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη!
Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι ύβρεις.