ΘΥΜΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ...

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ

Η έννοια θυμός από τη λέξη θύω, που σημαίνει φυσώ, πνέω και καίω, θυσιάζω, είναι η ολοκληρωμένη της σύγχρονης έννοιας της ψυχής, ενώ, όπως ισχύει σήμερα, είναι ελλειπής. Η λέξη, λοιπόν, θυμός σημαίνει την έδρα της αίσθησης, της βούλησης και σπάνια της διάνοιας. Η διαφορά προς τη σύγχρονη έννοια της καρδιάς, που είναι η έδρα των αισθημάτων και των σφοδρών παθών. Η έννοια του θυμού διαφέρει από την έννοια των φρενών, που εκφράζει τη διανοητική λειτουργία,τη λειτουργία της λγικής , της συνείδησης.

Για να εκφραστεί δε η μη αισθητή ανθρώπινη υπόσταση έπρεπε να χρησιμοποιούνται και οι δύο έννοιες "κατά φρένας και κατά θυμόν", που δεν είναι πλεονασμός, αλλά συμπλήρωση η μια της άλλης, όπως επαναλαμβάνεται στον Ομηρο, που επίσημα δηλώνονται σκέψεις και αποφάσεις των θεών και των ηρώων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Οι δύο καταστάσεις από κοινού δημιουργούν το μίγμα που το αποκαλούμε ανθρώπινη ψυχή ή και ατομική ψυχχή. Αυτό που δίνει το χαρακτήρα, την ψυχονοητική έκφραση κάθε ατόμου. Ο θυμός και οι φρένες-λογική συνυπάρχουν, συμβιούν και δίνουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση τη σφραγίδα μιας συγκεκριμένης σύνθεσης που είναι οι ατομικοί χαρακτήρες.

Η γενίκευση με το διαχωρισμό ότι το θυμικό ή οι φρένες έχουν ιδιαίτερα το προβάδισμα στην αποκάλυψη και στην προσέγγιση της αλήθειας και του οδηγού στης συμπεριφοράς, δεν αντέχει στην κριτική. Ο Σωκρλατης, που ομιλέι στον Φαίδωνα για την αθανασία της ψυχής, θεωρεί σαν δοσμένη τη διάκριση της ανθρώπινης οντότητας σε σώμα και ψυχή. Και με αφετηρία αυτή τη διάκριση, ο μαθητής του Πλάτων δημιουργεί τη μεγάλη φιλοσοφία της ιδέας, τον ιδεαλισμό, ενώ, ύστερα από αιώνες, εμφανίζεται η φιλοσοφία της ύλης, ο υλισμός. Προ πολλού, η σύγχρονη σκέψη έχει καταργήσει τη διάκριση αυτή, γιατί αντιβαίνει σε βασικούς λογικούς νόμους και προπαντός στις νεώτερες θετικές πνευματικές κατακτήσεις.

Ηδη ο Αριστοτέλης αντίθετα προς τον Πλάτωνα, δεν αποδέχεται την αντίληψη ότι οι ιδέες, η ψυχή του ανθρώπου, διαμένει έξω από το σώμα, αλλά ότι παρακολουθεί, συνυπάρχει και δίνει την ιδιαίτερη υπόσταση, το είδος σε κάθε ύπαρξη επί της Γης. Οι αντιλήψεις του Αριστοτέλη βρίσκονται για πολλούς εγγύτερα προς τις μετεαγενέστερες απόψεις της φιλοσοφίας, που απετέλεσαν άλλωστε και το βάθρο που θεμελιώθηκε η θρησκευτική φιλοσοφία του Μεσαίωνα.

Ακολουθώντας τη Αριστοτέλεια άποψη, αλλά σε ολοκληρωμένη μορφή, είμαστε υποχρεωμένοι να θεωρήσουμε ότι η διάκριση μεν μεταξύ σώματος και ψυχής δεν μπορεί να υποστηριχθεί, αλλά η διάκριση της ψυχής σε δύο συνιστώσες είναι φανερή. Η επεξεργασία αυτού του συλλογισμού αποσκοπεί στην εξακρίβωση της σχέσης μεταξύ των δυο στοιχείων, που απαρτίζουν την ψυχή, πως δημιουργήθηκαν καιπως εξελίσσονται, απ' όπου είναι δυνατόν να οδηγηθούμε στη διαπίστωση του είδους της εξάρτησης και της επήρειας.

Η σχέση αυτή προσδιορίζεται άμεσα με στην αντίληψη και την ιδέα της παραγωγής. Στην εξέλιξη των φαινομένων της ζωής παρατηρούνται δύο στάδια: Το αρχικό του φυτού σε άμεση επαφή και έξαρτηση από την ανόργανη ύλη. Ο μεταβολισμός αυτός επιτρέπει τη δημιουργία της οργανικής ύλης. Το δεύτερο στάδιο είναι το στάδιο του ζώου. Ενα από τα φαινόμενα αυτά είναι τα θυμηκονοητικά φαινόμενα, εκδηλούμενα σ' όλη τη ζωική κλίμακα με διάφορη ένταση και βαθμό, οφείλουν να θεωρηθούν σαν προιόντα μεταβολισμού και σαν παράγωγα αυτής της νεκρής ύλης απ' όπου κατάγεται και ο άνθρωπος.

Η άποψη αυτή ενισχύεται με το γενικό αξίωμα που έχουμε αποδεχθεί ότι ο κόσμος στα θεμέλιά του είναι ενιαίος, είτε είναι αισθητός, είτε δεν είναι και μένει η φροντίδα να αποκαταστήσουμε την ενότητά του. Με την ίδια λογική, το πετρέλαιο, σαν σύνθεση που έγινε με την ένωση του άνθρακα και του υδρογόνου, θα επιτρεπόταν να θεωρηθεί ξένη και άσχετη ύλη με τα αρχικά στοιχεία, όσο κι αν χωριστά το κάθε στοιχείο δεν έχει καμία ομοιότητα με το πετρέλαιο...


ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ

Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post