Ενα σχήμα πνευματικού βίου διαλύεται, μια μορφή της ζωής εμφανίζει συμπτώματα παρακμής. Τα πνευματικά αποθέματα και οι ψυχικές δυνάμεις ενός πολιτιστικού οργανισμού φαίνονται πως εστείρευσαν. Ενα μακρό και πλούσιο παρελθόν νομίζει κανείς ότι ψυχορραγεί, χωρίς ακόμη να διαγράφονται σαφώς οι γραμμές του νέου, το οποίο αναμένεται.
Ακουσίως έρχονται στον νουν τα λόγια των πνευμάτων προς τον Φάουστ: "Αλλοί ! Αλλοί ! Τη σύντριψες με δυνατή γροθιά την όμορφη πλάση. Γκρεμίζεται, σκορπά! Την έχει ένας ημίθεος σωριάσει".
Οι συνέπειες της κρίσης αυτής πρόσκεινται σαφείς στις ανώτερες προ πάντων εκφάνσεις του πνευματικού βίου. Στη φιλοσοφία εκηρύχθη το πρωτείο της ζωής σε βάρος της γνώσης και το μη δεκτικόν λόγου ανέστη εναντίον του λογικού και της νόησης. Αρχές που εμπεδώθηκαν από το χρόνο και την εμπειρία κλονίζονται. Διαγιγνώσκεται το αναπόδεικτον των επιστημονικών προυποθέσεων και καταδεικνύεται η εξάρτηση μεθόδων και απόψεων εκ του υποκειμένου και του πνεύματος των χρόνων του.
Το μεγαλοπρεπές μηχανοκρατικό οικοδόμημα των φυσικών επιστημών διασείεται και η κυριότερη προυπόθεση της έρευνας, ο νόμος της αιτίας, τίθεται υπό αμφισβήτηση. Αλλά η επιστήμη συνέχεται προς τη γενική κατάσταση του πολιτισμού, του οποίου είναι λειτούργημα.
Η κρίση λοιπόν, έχει βαθύτερες ρίζες. Είναι κρίση του όλου πνευματικού βίου. Κι ένα από τα κύρια γνωρίσματα του βίου τούτου είναι η μειονεκτική θέση στην οποία εξέπεσε η νόηση. Τώρα θεωρείται απλώς όργανο των μυστηριωδών δυνάμεων, οι οποίες δημιουργούν και κινούν τη ζωή και την ιστορία. Δια τούτο δεν πρόκειται μόνο περί αλλαγής της φιλοσοφικής σκοπιάς και περί διαφόρου θεωρήσεως του γνωσιολογικού προβλήματος. Κλονίζεται αυτή η ίδια θεωρία του αστικού φιλελευθερισμού.
Ανέρχονται στην επιφάνεια ορμές, οι οποίες εληθάργουν όπισθεν των ηθών και εθίμων της αστικής κοινωνίας. Και την κατάρρευση των παλιών φραγμών διαδέχεται η δημιουργία νέων. Οτι ο άνθρωπος δεν είναι πλέον ούτε μονάδα του Liedniz, ούτε το αφηρημένο έργο του Καντίου, αλλά ούτε το απομονωμένο άτομο του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος. Αποβαίνει επιμέρους λειτουργία μιας περιεκτικής και ευρείας καθολικής βούλησης, κύτταρο ενός κοινωνικού οργανισμού, εκ του οποίου ζει και από τον οποίον λαμβάνει υπόσταση.
Ο άνθρωπος αποξενώθηκε από τον εσωτερικό του κόσμο,εντός του οποίου συντελείται αποκλειστικά η επαφή με το Απόλυτο. Στράφηκε προς τη φύση, προς τον εξωτερικό κόσμο και έχασε την ψυχή του. Ετσι, απώλεσε η ζωή τον καθαγιασμό, ο οποίος υψώνει. Τα όντα και τα συμβαίνοντα του επίγειου κόσμου στη σφαίρα του μεταφυσικού.
Διότι η κρίση των χρόνων μας είναι προ πάντων κρίση μεταφυσική. Διάσπαση και αντίθεση των φιλοσοφικών συστημάτων, έξαρση του υποκειμενικού χαρακτήρα, της υποκειμενικής προοπτικής των κοσμοθεωριών, κλονισμός κάθε ηθικής αρχής, αφανισμός κάθε μεταφυσικής βάσης της ανθρώπινης συνείδησης.
Η κρίση αυτή δεν κατάγεται από το χθες. Στην οξεία φάση της όμως μπήκε βαθμηδόν για να κορυφωθεί κατά τον 20ο αιώνα. Τον άνθρωπο κατέλαβε το συναίσθημα της απόγνωσης προ του Μηδενός. Συναισθάνεται την αδυναμία του έναντι των δυνάμεων του κόσμου, που θέλησε να καθυποτάξει. και η συνείδηση της εξαφάνισης του νοήματος της ύπαρξης διήγειρε στην ψυχή του την προαίσθηση του κινδύνου.
Τον κίνδυνο αυτό είχε ήδη συναισθανθεί προφητικώς ο Γκαίτε. Ο κίνδυνος αυτός συνίσταται στον ευρωπαικό μηδενισμο, βαθιά συναίσθηση του οποίου είχε επίσης ο Νίτσε.
Ο άνθρωπος των τελευταίων χρόνων μοιάζει με το λαό του Ισραήλ κατά την πορεία του δια της ερήμου. Οπισθεν μας κείται ό,τι κατέρρευσε, μπροστά μας η άγνωστη ακόμη χώρα.
Αιωρούμαστε, ζούμε στο μέσο της νυχτός μεταξύ δυο ημερών. Μέσα στην ψυχή του καθενός αγωνίζεται η μια προς την άλλη φωνή του παλαιού και η φωνή του νέου, όπως θέλει ο νόμος της περιπλάνησης ανά την έρημο. Η μια απαιτεί επιστροφή στην ασφάλεια της διαμονής στην Αίγυπτο, η άλλη ωθεί με ονειρόπολη διάθεση στη γη, όπου ρέει μέλι και γάλα.
Ενα συναίσθημα ανεστιότητας είναι το αποτέλεσμα του κλονισμού του πολιτισμού μας!..
ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva post
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη!
Τα μόνα σχόλια που σβήνω είναι οι ύβρεις.