Τρίτο «κόμμα» των νέων, η αποχή και το λευκό.

Βλέπουν το κράτος ως ένα ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο διαχειρίζονται τα κόμματα και οι διάφοροι αξιωματούχοι
Της Χριστιάνας Βωνιάτη

«Όλες οι εκλογές πλασάρουν το ίδιο παραμύθι, τα ίδια ψέματα, τις ίδιες υποσχέσεις που ποτέ δεν εκπληρώνονται. Γι’ αυτό και εγώ απέχω από αυτό το εκλογικό πανηγύρι, απέχω από την ψευδαίσθηση πως μπορεί να αλλάξει κάτι, ή ότι το ένα κόμμα διαφέρει από το άλλο. Σε έναν κόσμο όπου το κράτος συμπεριφέρεται χρηματοκεντρικά και όχι ανθρωποκεντρικά, αρνούμαι κατηγορηματικά τη συμμετοχή μου σε αυτήν τη δολοφονία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ελευθερίας. Εξάλλου, αν οι εκλογές μπορούσαν να αλλάξουν κάτι θα ήταν παράνομες». Αυτά δήλωσε στην «Κ» ο 18χρονος μαθητής Ευαγόρας Μπεκιάρης, του οποίου τα λόγια συνοψίζουν τις σκέψεις αρκετών άλλων νεαρών ψηφοφόρων που μίλησαν στην εφημερίδα μας.

Το αίσθημα της ματαίωσης και της πικρίας των νεαρών ψηφοφόρων ηλικίας 18-25, έναντι των κομμάτων και του πολιτικού κατεστημένου, αντικατοπτρίζεται και μέσα από τις δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τις οποίες τα ποσοστά αποχής των νέων αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας δημοσκοπήσεων Symmetron Market Research, Μιχάλη Βρυωνίδη, ήδη «η δεδηλωμένη αποχή ενόψει των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών ανέρχεται στο 25%, ενώ αν περιλάβουμε και το άκυρο/λευκό, το ποσοστό αγγίζει το 30%». Κληθείς να ερμηνεύσει τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αποχής ανάμεσα στους νέους σε ηλικία ψηφοφόρους, οι οποίοι αποτελούν το 4-5% του εκλογικού σώματος, ο κ. Βρυωνίδης επεσήμανε πως δεν πρόκειται τόσο για αδιαφορία των νέων, όσο για ένα αίσθημα βαθιάς απαξίωσης για την πολιτική ζωή, τα κόμματα, αλλά και γενικότερα για όλους τους πολιτειακούς θεσμούς, περιλαμβανομένων της Βουλής, της Δικαιοσύνης, του Στρατού και της Εκκλησίας. «Από τις έρευνες προκύπτει πως οι νέοι οραματίζονται μια χώρα όπου θα υπάρχει οικονομική ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, όπου οι πολίτες θα έχουν λόγο για τι συμβαίνει. Στην πραγματικότητα αυτά τα πράγματα δεν ισχύουν κι έτσι αποστασιοποιούνται», εξηγεί ο κ. Βρυωνίδης, επιμένοντας ωστόσο πως δε μπορούμε να μιλάμε για νεολαία που αδιαφορεί.
«Ενδιαφέρονται οι νέοι, απλά με όλα αυτά που γίνονται, τα σκάνδαλα, την αναξιοκρατία, τον λαϊκισμό και την κοινωνική παρακμή που βλέπουν γύρω τους, αποστασιοποιούνται. Κι ένα μέτρο αντίδρασης είναι η αποχή από τις εκλογές». Για παράδειγμα, αναφέρει ο κ. Βρυωνίδης, ο βαθμός εμπιστοσύνης των νέων στη Βουλή περιορίζεται μόνο στο 35%, ενώ σε ό,τι αφορά τα κόμματα, μόνο το 11% των νέων απαντά πως τα εμπιστεύεται πολύ ή αρκετά, το 26% έχει μια μέτρια αποδοχή και το 63% των νέων τα εμπιστεύονται από λίγο έως καθόλου. Η αποχή και το λευκό/άκυρο, σύμφωνα με τον κ. Βρυωνίδη, φαίνεται ότι είναι το τρίτο «κόμμα» προτίμησης των νέων, αμέσως μετά δηλαδή από τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα, τα οποία έχουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς κινητοποίησης των νέων, όπως είναι οι μαθητικές και φοιτητικές οργανώσεις.
Νιώθουν αποκομμένοι
Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες εκείνοι που δημιουργούν το αίσθημα αποξένωσης της νεολαίας από το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι του τόπου; Γιατί νιώθουν πως οι ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο διαψεύδονται από το ίδιο το κοινωνικό σύστημα στο οποίο πασκίζουν να ενταχθούν;
«Ο βασικότερος λόγος σχετίζεται με τα ελλείμματα δημοκρατίας. Οι νέοι δε μπορούν να συμμετάσχουν στα σοβαρά ζητήματα του τόπου κι έτσι νιώθουν αποκομμένοι από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων», εξηγεί στην «Κ» η ψυχολόγος Ντίνα Μουστερή, προσθέτοντας πως για να ακουστεί η φωνή τους, οι νεαροί είναι αναγκασμένοι να συναινέσουν σε μια διαδικασία ένταξής τους στα κομματικά κατεστημένα και τις φοιτητικές οργανώσεις. Ένας δεύτερος λόγος για την τάση αποχής των νέων από τις εκλογικές διαδικασίες, είναι το πως το κράτος, με όλα τα θεσμικά του όργανα, τούς είναι ξένο και δεν τους αφορά: «Το κράτος το αντιλαμβάνονται ως κάτι ξένο ως προς τους ίδιους, ως ένα ιδιοκτησιακό καθεστώς το οποίο διαχειρίζονται οι κομματικοί εκπρόσωποι και οι διάφοροι αξιωματούχοι».
Έτσι οι νέοι, σύμφωνα με τη ψυχολόγο, έχουν βρει άλλους χώρους έκφρασης, κυρίως το διαδίκτυο και τις ποικίλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. «Είναι ο χώρος μέσα στον οποίο κινούνται, κοινωνικοποιούνται και αποδρούν από την οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης και ελέγχου. Είναι το διέξοδο μέσα από το οποίο μπορούν να εκφραστούν, να επικοινωνήσουν και να απελευθερωθούν από τις εντάσεις και την ηχορύπανση που δημιουργούν οι πολιτικοί μας μέσα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Το διαδίκτυο επιτρέπει στους νέους να ανήκουν σ’ έναν άλλο χώρο, εκτός του χώρου της πολιτικής και των κοινών. Είναι ο δικός τους χώρος, ο οποίος δεν εντάσσεται στις επίσημες εκδοχές της πραγματικότητας, οι οποίες βοηθούν στην αναγνώριση μόνο αυτών που τις εκφράζουν», ανέφερε η δρ Μουστερή.
Ορισμένοι πολιτικοί, πάντως, δεν έχουν ψευδαισθήσεις σε ό,τι αφορά το πόσο έχουν κουράσει και απογοητεύσει τους νέους. Χαρακτηριστική ήταν εξάλλου η δήλωση του Νίκου Αναστασιάδη πριν από λίγο καιρό, από το βήμα του παγκύπριου συνεδρίου της ΝΕΔΗΣΥ: «Θέλουμε να ακούσουμε τους συμπολίτες μας και ειδικά τους νέους ανθρώπους. Είτε είναι οργανωμένοι σε κόμματα, είτε όχι. Είτε συμμετέχουν στην πολιτική, είτε την αντικρίζουν με καχυποψία. Είτε γράφουν άρθρα στις εφημερίδες είτε γράφουν συνθήματα στους τοίχους. Θέλουμε να ακούσουμε τι είναι αυτό που τους «χαλά» στην πολιτική και τι θα ήθελαν να αλλάξει».

Εκφυλισμένα πρότυπα, απουσία ιδεολογίας
Σε ό,τι αφορά την αδιαφορία που διαπιστώνεται μεταξύ των νέων για τα κοινά, η ψυχολόγος εκτίμησε πως αυτή εν πολλοίς οφείλεται στην απουσία ισχυρών ιδεολογικών κινημάτων, ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω εξαιτίας της απαξίωσης των πολιτικών και της απουσίας ηγετικών προτύπων: «Βασικά και η νεολαία μας είναι καθρέφτης των ενηλίκων, σε ό,τι αφορά τον ατομικισμό και την αναζήτηση του άμεσου, προσωπικού συμφέροντος σε βάρος της υπέρβασης της ατομικής θυσίας προς το κοινό όφελος. Αυτές οι αξίες δεν προβάλλονται ως πρότυπα, ούτε εκφράζονται έμπρακτα από τους πολιτικούς, αλλά ούτε και καλλιεργούνται μέσα από την παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα».
Αντίθετα, υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα στη δημόσια σφαίρα μέσα από τα οποία απαξιώνεται η πολιτική, ενώ οι ίδιοι «οι πολιτικοί εκφυλίζονται, ξεφτιλίζονται και απλά δεν πείθουν», έψεξε η ψυχολόγος. Ακόμα και στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει ανεντιμότητα και διαφθορά, εξήγησε, υπάρχει ένας λόγος πολιτικά κενός, μια έλλειψη πειστικού λόγου από πλευράς της πλειοψηφίας των πολιτικών και γενικότερα των εκπροσώπων, οι οποίοι «νέμονται αυτό το κράτος ιδιοκτησιακά και αντλούν προνόμια μέσα από τις εξουσίες, αφήνοντας έξω αυτούς οι οποίοι δεν παίζουν το παιγνίδι τους». Επομένως, αναρωτιέται η δρ Μουστερή, γιατί να ενδιαφερθούν οι νέοι για τα κοινά και τις εκλογές, μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια;

http://kathimerini.com.cy/index.php