Δημοψήφισμα ή περιφρόνηση του λαού;;;

ΣΤΗΝ πολιτική ιστορία της Ελλάδας έχουν καταγραφεί αρκετά δημοψηφίσματα. Τα περισσότερα από αυτά, που διεξήχθησαν πριν από την πτώση της δικτατορίας (1974), έγιναν σε ταραγμένες ή ανώμαλες πολιτικές περιόδους και γι’ αυτό δεν μπορούν να θεωρηθούν ως γνήσια έκφραση της λαϊκής ετυμηγορίας.

Το πρώτο ελεύθερο δημοψήφισμα έγινε το 1974 και καθόρισε τη μορφή του πολιτεύματος (από βασιλευομένη σε προεδρευομένη δημοκρατία).

ΕΚΤΟΤΕ καμία κυβέρνηση δεν ανέλαβε την πρωτοβουλία να προκηρύξει δημοψήφισμα, είτε για «κρίσιμο εθνικό θέμα» είτε για νομοσχέδια που ρυθμίζουν «σοβαρό κοινωνικό ζήτημα», μολονότι οι προβλέψεις αυτές υπάρχουν στο Σύνταγμα που ψηφίστηκε το 1975.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ κυβέρνηση εμφανίζεται να υποστηρίζει θερμά το θεσμό των δημοψηφισμάτων· άλλωστε ο πρωθυπουργός έχει κάνει επανειλημμένα αναφορά σ’ αυτά από την εποχή ακόμη που βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Αυτήν την περίοδο γίνεται επεξεργασία του θεσμικού πλαισίου και οι πληροφορίες λένε ότι το φθινόπωρο είναι ενδεχόμενο να προκηρυχθεί το πρώτο δημοψήφισμα.
ΟΜΩΣ, από τις ανακοινώσεις που έκανε χθες ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών, προέκυψε κάτι παράδοξο. Μπορεί να προκηρυχθεί ένα δημοψήφισμα, αλλά το αποτέλεσμά του να μη δεσμεύει την κυβέρνηση!
ΣΥΜΦΩΝΑ με όσα είπε ο υπουργός, αυτό θα μπορεί να συμβαίνει με τον έναν από τους δύο τύπους δημοψηφισμάτων, όπου την πρωτοβουλία θα έχει η κυβέρνηση. Η πρόβλεψη αυτή υπάρχει και στο ισχύον Σύνταγμα. Το υπουργικό συμβούλιο διατυπώνει την πρόταση, η οποία πρέπει να εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών (μάλλον εύκολη υπόθεση, αφού τη διαθέτει η κυβέρνηση) και προκήρυξη του δημοψηφίσματος με διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
ΑΥΤΟΣ ο τύπος δημοψηφίσματος θα αφορά θέμα κρίσιμης εθνικής σημασίας, όχι με τη στενή έννοια του όρου. Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, θα μπορεί να προκηρυχθεί δημοψήφισμα και για ζητήματα της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής της χώρας (εκτός από τα δημοσιονομικά, που το απαγορεύει το Σύνταγμα).
ΟΜΩΣ, ο υπουργός είπε ότι αυτό το δημοψήφισμα ΔΕΝ θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα! Αυτό σημαίνει ότι η (εκάστοτε) κυβέρνηση θα μπορεί να πετάξει την ετυμηγορία των ψηφοφόρων στον κάλαθο των αχρήστων, αν κρίνει ότι δεν τη βολεύει στους σχεδιασμούς της…
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, τουλάχιστον, για παραδοξότητα. Διότι, αν προκηρυχθεί τέτοιο δημοψήφισμα, σημαίνει ότι το ερώτημα που θα τεθεί είναι καθοριστικής σημασίας για την πολιτική και κοινωνική ζωή. Και η κυβέρνηση που το θέτει θέλει να γνωρίζει ποια είναι η βούληση των πολιτών, για να πάρει αποφάσεις. Μπορεί οι αποφάσεις αυτές να είναι αντίθετες με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος; Σε καμία περίπτωση. Αλλωστε, γιατί να μπούμε σε μια τέτοια «περιπέτεια», αν οι αποφάσεις είναι, έτσι κι αλλιώς, στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων;
ΣΤΑ δημοψηφίσματα δίνονται καθαρές απαντήσεις: «ναι» ή «όχι». Και η κυβέρνηση δεν μπορεί να σχεδιάζει να μπορεί να το μετατρέψει, κατά το δοκούν, σε «ναι (ή όχι) μεν, αλλά». Αν αυτό συμβαίνει, παίζει εν ου παικτοίς. Σε βάρος του λαού και της έννοιας της Δημοκρατίας.

enet

αἰέν ἀριστεύειν