Η Αγροτεχνολογία για την ανάπτυξη

Μια πολύ σημαντική εκδήλωση έγινε στις 11/6/2012 στην Θεσσαλονίκη από το ΕλληνοΑμερικανικό
Επιμελητήριο, στο «1^ο Συνέδριο ΑΓΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ» με τίτλο «Ελληνική Γεωργία 2012-2020: Η Αγροτική Παραγωγή, Κύριος Πυλώνας Ανάπτυξης της Ελλάδος», με πάρα πολλούς και σημαντικούς εισηγητές και ακόμα σημαντικότερα θέματα.

Ο πλανήτης μας θα έχει σύντομα 9,3 δις ανθρώπους επάνω του, και η πρόκληση της διατροφής τους είναι επιτακτική. Η συνεχής υποβάθμιση και απαξίωση της γεωργίας (ευρεία έννοια) επιβάλλεται να αναστραφεί και να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες με αειφόρες τεχνικές και μη επιβλαβείς για τον άνθρωπο επεμβάσεις. Γι’ αυτό η ΕΕ προέβλεψε στο διάστημα 2014-2020 ένα ιδιαίτερα ενισχυμένο πρόγραμμα Έρευνας ύψους 80 δις€ και μάλιστα είναι η πρώτη φορά που θα δοθούν χρήματα για αγροτική έρευνα από την ΓΔ 6-Γεωργία (συνήθως δίνονταν μέσω της ΓΔ Έρευνας-12). Έτσι η ΑγροΤεχνολογία αποκτά νέα διάσταση, είπε ο κ. Ε. Διβάρης, στον εναρκτήριο χαιρετισμό του.

Στην Ειδική Γραμματεία του ΥπΑΑΤ ξεκίνησε πρωτοβουλία να συγκεντρωθούν τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης έρευνας τα τελευταία 5 χρόνια και αφορά στον τομέα της γεωργίας, της δασοκομίας και της αγροτικής ανάπτυξης. Τα αποτελέσματα αυτά αξιολογούνται, προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις τους, και θα αξιοποιηθούν για τις παρεμβάσεις του επόμενου ΠΑΑ, ενημερώνοντας και διαχέοντας πληροφόρηση, μέσω του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου, σε όλους τους Εταίρους. Παράλληλα, στο πλαίσιο των εργασιών του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου έχει δρομολογηθεί Θεματική Ομάδα Εργασίας με αντικείμενο την «Έξυπνη Ανάπτυξη: Έρευνα & Καινοτομία», για την περίοδο 2014-2020.

Ο νέος Κανονισμός για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρ. Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) δίνει, μάλιστα, μεγάλη σημασία στην καινοτομία. Σε εθνικό επίπεδο, προβλέπει την εισαγωγή μεθόδων συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων με τη γεωργία και την αλυσίδα τροφίμων. Πιο συγκεκριμένα, προωθεί μορφές συνεργασίας, όπως:

1. Προσεγγίσεις μεταξύ φορέων της γεωργίας, της δασοκομίας, της αλυσίδας τροφίμων, διεπαγγελματικών οργανώσεων, καθώς και άλλων εμπλεκομένων, που συνεισφέρουν στην εκπλήρωση των στόχων και προτεραιοτήτων της πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης, και

2. Συνεργατικούς σχηματισμούς και δίκτυα.

Σε επίπεδο Ε.Ε., ο Κανονισμός προβλέπει τη δημιουργία Ευρωπαϊκών Συμπράξεων Καινοτομίας (ΕΣΚ) για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα του γεωργικού τομέα, καθώς και τη σύσταση επιχειρησιακών ομάδων από ενδιαφερομένους φορείς που εμπλέκονται στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων, όπως γεωργούς, ερευνητές και επιχειρήσεις.

Για τον πληθωρισμό των F μίλησε ο καθ Α. Τσαυτάρης, με σημαντικότερο το F των FOOD (τροφίμων), η οποία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις λιγότερης καλλιεργήσιμης γης, λιγότερου νερού, ερημοποίησης & υποβάθμισης της γης, λιγότερων φαρμάκων & λιπασμάτων και ακριβότερης ενέργειας. Σήμερα η έρευνα, και μέσω γονιδιωματικής έρευνας επιτρέπει την ανάπτυξη ειδικών φυτών, αλλά η καλλιέργεια είναι κοινή, η συγκέντρωση των καρπών κοινή, η επεξεργασία των τροφίμων κοινή, ενώ η κατανάλωση απαιτεί ειδικές προδιαγραφές ανάλογες με τα προβλήματα υγείας που παρουσιάζουν μεγάλες ομάδες καταναλωτών. Απαιτείται η οργάνωση των αγροτών-παραγωγών για καλλιέργεια ειδικού πολλαπλασιαστικού υλικού, η τμηματική συγκέντρωση, η ειδική επεξεργασία κι η προσφορά στους ειδικούς καταναλωτές ειδικών προϊόντων σε υποπολλαπλάσια τιμή από την σημερινή. Ειδικές ομάδες καταναλωτών είναι οι διαβητικοί, οι πάσχοντες από κοιλιοκάκη (γλουτένη), οι καρκινοπαθείς κλπ. Η εύκολη αποκάλυψη του DNA με μια εξέταση στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Αγροβιοτεχνολογίας-ΕΚΕΤΑ δημιουργεί νέες προοπτικές.

Για την χρήση αρωματικών & φαρμακευτικών φυτών στην παραγωγή τροφίμων ζωικής προέλευσης με διακριτά ποιοτικά χαρακτηριστικά μίλησε ο Δρ Γ. Αρσένος, εστιάζοντας στα ερωτήματα: ΤΙ κτηνοτροφία θέλουμε, ΤΙ μπορεί να κάνει κάποιος που «επιστρέφει» στην ύπαιθρο, ΠΟΙΟΝ αγροδιατροφικό τομέα θέλουμε και χρειαζόμαστε. Οι απαντήσεις είναι περίπου: Κτηνοτροφία βιώσιμη με συνδυασμό φυτικής και ζωικής παραγωγής. Γεωργούς-κτηνοτρόφους επιχειρηματίες και όχι εισπράκτορες επιδοτήσεων, με κατάργηση σημερινής μορφής επιδοτήσεων και επιδότηση προϊόντος με βάση την ποιότητα. Στόχος πρέπει να είναι η ποιότητα και η καινοτομία, γιατί είναι αδύνατον να ανταγωνισθούμε σε επίπεδο κόστους τις εισαγωγές. Οι σημερινοί ανοργάνωτοι γεωργοί-κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να στηρίξουν έρευνα και εφαρμογές. Άπαιτείται εφαρμοσμένη έρευνα η οποία στην Ελλάδα έδωσε το μοσχαρίσιο κρέας ΑΡΩΜΑ (με χρήση αρωματικών βοτάνων στην διατροφή των ζώων) και το κοτόπουλο ΓΑΛΑΝΟ και τα αυγά Ω3.

Ο κ. Π. Γκιοργίνης, Ταμίας της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών-ΠΕΝΑ έδωσε στοιχεία με τα οποία ο σημερινός Νέος Αγρότης είναι αγρότης «εξ επιλογής», αναζητούν πληροφορίες και ενδιαφέρονται για το επάγγελμά τους. Επέλεξαν τρόπο ζωής. Οι Αγρότες είναι οι ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Ο κ. Π. Γκιοργκίνης κατέγραψε ότι το κύριο χαρακτηριστικό του Ελληνικού Αγροτικού Κόσμου είναι η ενεργός οργανική αγροτική κοινωνία. Και το κύριο χαρακτηριστικό των κοινωνιών, άρα και της αγροτικής κοινωνίας πρέπει να είναι η κοινωνική οικονομία, ο συνεργατισμός και η συλλογική επιχειρηματικότητα, όπου είναι αφιερωμένο το 2012 ως «Διεθνές Έτος Συνεργατισμού». Δυστυχώς στην Ελλάδα σήμερα η λέξη συνεταιρισμός είναι περίπου συνώνυμο με όχι καλές καταστάσεις-αποτυχίες.

Στα ειδικά παραδείγματα καλών πρακτικών αναφέρθηκε η «περιπέτεια της καλλιέργειας» της σπιρουλίνας, που είναι μια πετυχημένη κερδοφόρος επιχειρηματική δραστηριότητα, που αφού επί χρόνια δεν αναγνωριζόταν ως αντικείμενο του αγροτικού τομέα, τώρα τελευταία εντάχθηκε στην αλιεία και ακολουθεί την «περιπέτεια» των θεμάτων της Ναυτιλίας στην Ελλάδα, όπως γλαφυρά τα περιέγραψε ο κ. Μ. Ζουλουμίδης (ΑΛΓΗ ΑΕΓΕ, Νιγρίτα).

Καλές πρακτικές εντοπίσθηκαν από τον κ. Ε. Ευθυμιάδη (AGRITEX, Αλεξάνδρεια) με την υδροπονική καλλιέργεια της ντομάτας Lucia στο σύγχρονο θερμοκήπιο 100 στρεμμάτων (500x200x6μ ύψος), με συμπαραγωγή ηλεκτρισμοιύ-θέρμανσης, με εμπλουτισμό του θερμοκηπίου σε CO2, με ανακύκλωση νερού και συσκευαστήριο 1800 m2, με την εμπορία-εξαγωγές να γίνονται από την εταιρεία Hellenic Farming. Η ντομάτα Lucia προσφέρεται σε τσαμπιά 4-5 καρπών, βάρους 160gr και διαμέτρου 65+mm, με σταθερή ποιότητα και παραγωγή επί 12 μήνες.

Την δυνατότητα υποκατάστασης των ενεργειακών αναγκών της χώρας από την περίσσεια βιομάζας (μόλις το 15%), χωρίς να αφαιρείται πολύτιμη οργανική ύλη από την δύναμη του εδάφους, παρουσίασε η Δρ Ε. Αλεξοπούλου (ΚΑΠΕ). Η πρώτη γενιά βιοκαυσίμων περιλάμβανε βιοντίζελ (ελαιοκράμβη-Ηλίανθο-έλαια) και βιοαιθανόλη (Ζαχαρότευτλα-ζάχαρα, Σιτάρι-Αραβόσιτο-άμυλο) και η δεύτερη γενιά FT βιοντίζελ και Λ/Κ Αιθανόλη (καλλιεργούμενη ξυλεία-Λ/Κ Βιομάζα), με την εξοικονόμηση των αερίων ρύπων να φθάνει και στο 94% σε ισοδύναμους τόνους CO2.

Ο Δρ Π. Δασόπουλος (Δίκτυο Βιολογικών Προϊόντων), έδωσε πολλά στοιχεία για τον δυναμισμό και τις τάσεις στην αγορά των Βιολογικών προϊόντων, η οποία παγκοσμίως είναι 60 δις USD, με την αγορά των ΗΠΑ να καλύπτει τα 20 δις USD. Η υψηλότερη κατανάλωση βιολογικών προϊόντων κατά κεφαλή παρουσιάζεται στην Ελβετία με 153€, και η μεγαλύτερη αγορά είναι στην Γερμανία με 6.050 εκ € (2010) ενώ στην Ελλάδα τα 86 εκ €, με τάση να παέι στα 125 εκ€ το 2015. Στην Ελλάδα το 53% διακινείται από τα Σούπερ Μάρκετ, το 27% από τα Βιοκαταστήματα, το 15% από αλυσίδες βιολογικών, το 3% από Αγορές Βιοκαλλιεργητών και το 2% διάφορα. Φαίνεται ότι τα βιολογικά είναι ακριβότερα κατά 167% στις τσιπούρες, 118% στα αγγούρια, 70% στα μαρούλια, 56% στο λάδι, 46% στο γάλα, 41% στις ντομάτες και 29% στο γιαούρτι.

Τις προκλήσεις στον δρόμο «Από το Ελληνικό χωράφι στο Παγκόσμιο ράφι» μίλησε ο κ. Κ. Κωνσταντινίδης (PELOPAC AEBE, Θεσσαλονίκη) επισημαίνοντας ότι στην αγορά των 110 δις€ του Ηνωμ. Βασιλείου, η Ελλάδα εισάγει μόνο το 0,15% … Σημαντικά σημεία στην εξυπηρέτηση είναι η επικοινωνία και αμεσότητα απαντήσεων, η τήρηση συμφωνιών, η δημιουργία αξιοπιστίας σαν προμηθευτή, η συνεργασία με τον πελάτη και βέβαια ο επαγγελματισμός και υπευθυνότητα.

Ο Κρόκος Κοζάνης αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα καλής πρακτικής, που εδράζεται στον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Κροκοπαραγωγών Κοζάνης (1-2 τόνοι ετησίως) και σήμερα έχει ιδαίτερη ανάπτυξη μετά τη σύσταση κοινής εταιρείας με την ΚΟΡΡΕΣ για δημιουργία νέων προϊόντων, όπως τα βιολογικά ροφήματα Κρόκου με μέλι-πορτοκάλι, κανέλα-γαρύφαλο και μέντα-λεμονόχορτο, ενώ προσέγγισε 1500 σημεία πώλησης στο εξωτερικό σε συνεργασία με την GAIA, μας είπε ο κ. Α. Μάρκου (ΚΡΟΚΟΣ, Κοζάνη).

Η κα Κ. Παπούλια (ΕΝΑ Πιερίας) έδωσε σε όλους τους συμμετέχοντες το προφίλ της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών και προσκλήσεις για το 19^ο πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών, που θα γίνει εφέτος στο Ελατοχώρι Πιερίας, 6-9 Σεπ 2012, με τίτλο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ & ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020».

Καλές είναι οι πρωτοβουλίες από όλους, και ιδιαίτερα στους τομείς αιχμής και έντασης, αλλά εάν η αγορά είναι η μόνη κινητήριος δύναμη, χωρίς έλεγχο της κοινωνίας και καθορισμό των προτεραιοτήτων από την κοινωνία, τα αποτελέσματα εκτιμάται ότι θα είναι καταστροφικά μακροχρόνια.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382