ΕΝΑ ΝΑΥΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ

Περί Αλός

 Του Αντιναυάρχου Δημητρίου Λισμάνη ΠN ε.α.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ναυτική Επιθεώρηση»

Τεύχος 570, σελ. 19, έκδοση ΥΙΝ/ΓΕΝ, ΣΕΠ-ΝΟΕ 2009.

Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση της Ν.Ε.

 

Ο Αντιναύαρχος Δημήτριος

Λισμάνης ΠΝ ε.α. (τότε

Υποπλοίαρχος) ήταν

Επικεφαλής της ελληνικής

ομάδος.

ΦΩΤΟ: thebignickel.org

 Εφέτος συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από τότε (Ιούνιος 1964) που επανδρώθηκε καιενεργοποιήθηκε επιχειρησιακά ένα σύγχρονο, πολύπλοκο πολεμικό πλοίο με πολυεθνικό πλήρωμα. Με την ευκαιρία αυτή, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ενώσεως Αποστράτων «Θαλασσινοί Απόηχοι», Μαΐου- Ιουνίου 2009, ένας συναδελφικός χαιρετισμός προς την ελληνική ομάδα (όλοι απόστρατοι σήμερα). Ο χρόνος όμως που έχει περάσει, δικαιολογεί να γραφούν και λίγα λόγια για το πλοίο αυτό, την αποστολή του και τη συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού, για να πληροφορηθούν και οι νεώτεροι.

Την 1η Δεκεμβρίου του 1965 έγινε στο Norfolk Virginia επίσημη τελετή, με την παρουσία του Αμερικανού Υπουργού των Ναυτικών, Paul H. Nitze, του Αρχηγού του 2^ου Αμερικανικού Στόλου του Ατλαντικού, Ναυάρχου Thomas M. Moorer και άλλων αξιωματούχων και διπλωματών από τις χώρες του ΝΑΤΟ. Ολοκληρωνόταν μια συμμαχική ναυτική αποστολή, που είχε αρχίσει 18 μήνες νωρίτερα και αποτελούσε την πρώτη και μοναδική (μέχρι σήμερα) στη ναυτική ιστορία επιχειρησιακή λειτουργία ενός σύγχρονου πολεμικού πλοίου με αξιωματικούς και πληρώματα από επτά Ναυτικά του ΝΑΤΟ: αμερικανικό, γερμανικό, ιταλικό, ελληνικό, αγγλικό, ολλανδικό και τουρκικό.

Ενωρίτερα εκείνη την εποχή, οι ΗΠΑ είχαν προτείνει στο ΝΑΤΟ ένα σχέδιο Πολυμερούς Ναυτικής Δυνάμεως (Multi Lateral Force). Σύμφωνα με αυτό, προβλεπόταν να συσταθεί μία Δύναμη από πολεμικά πλοία (με σκαρί εμπορικού), επανδρωμένα με πολυεθνή πληρώματα και εξοπλισμένα με πυρηνικά βλήματα “Polaris”, η οποία θα επιχειρούσε υπό πολυεθνή Διοίκηση. Μάλλον αποτελούσε μία πολιτική κίνηση για συλλογική εμπλοκή των χωρών του ΝΑΤΟ σε μικτά επανδρωμένες ναυτικές πυρηνικές δυνάμεις, υπό τον καλυμμένο έλεγχο και την εποπτεία των Η.Π.Α. Ήταν και ένας πολιτικός ελιγμός, από μέρους των Αμερικανών, ώστε να αποτραπεί μονομερής πυρηνικήαπόκτηση από μέλη της Συμμαχίας που είχαν αρχίσει να ενδιαφέρονται (δηλαδή να σηκώνουν κεφάλι) για να αποκτήσουν (ή να ανακτήσουν) έναν διεθνή ηγετικό ρόλο, όπως η τότε Δυτ. Γερμανία. Πρώτα - πρώτα ήταν ανάγκη να ελεγχθεί, αν «δουλεύει» ή όχι ένα τέτοιο σχέδιο. Δηλαδή έπρεπε να εξετασθούν σε πραγματικές συνθήκες, η λειτουργία και η απόδοση ενός σύγχρονου πολεμικού πλοίου με πολυεθνές πλήρωμα, να εντοπισθούν από πρώτο χέρι τα προβλήματα και οι δυσκολίες και να αξιολογηθούν από τη Συμμαχία.

Το Αμερικανικό Ναυτικό διέθεσε, για το σκοπό αυτό, το νεότευκτο αντιτορπιλλικό κατευθυνομένων βλημάτων “USS Claude V. Ricketts (DDG-5)”, ναυπηγημένο από τηNew York Shipbuilding Co., το1962. Είχε εκτόπισμα 4.500 τον. και έφερε τα οπλικά συστήματα των πλοίων της κατηγορίας του (γνωστά αργότερα και στο Π.Ν.). Το πλοίο εξακολούθησε να φέρει την αμερικανική σημαία, να ανήκει στον 2ο Αμερικανικό Στόλο του Ατλαντικού και να συμμετέχει ως μονάδα του σε όλες τις αποστολές και τις ασκήσεις.

Το USS Claude V. Ricketss (DDG-5) κλάσης C.F.Adams.

ΦΩΤΟ: Ναυτική Επιθεώρηση.

Πολλά ναυτικά, όπως το ελληνικό, εκπαίδευσαν τα πληρώματα στη γλώσσα προτού αποσταλούν στις Η.Π.Α. Η εκπαίδευση του προσωπικού (ανωτέρου και κατωτέρου) συνεχίσθηκε σε τεχνικά σχολεία του αμερικανικού ναυτικού, ανάλογα με τα καθήκοντα καθενός μέσα στο πλοίο. Ακολούθησαν μεμονωμένες ασκήσεις εν πλω, για εξοικείωση με το υλικό, τα καθήκοντα και τις διαδικασίες, κυρίως για την ετοιμασία μιας ολοκληρωμένης ομάδας στο νέο περιβάλλον. Όλοι έπρεπε να προσαρμοσθούν με τους αμερικανικούς κανόνες εσωτερικής υπηρεσίας του πλοίου, τη νέα ορολογία των εντολών και αναφορών (η ταχεία και σωστή μετάδοση, λήψη και κατανόηση επηρέαζε την επιτυχία και ιδίως την ασφάλεια), μέχρι τα περίεργα φαγητά, τις στολές των άλλων, την ιδιάζουσα προφορά καθενός και τις διάφορες θρησκείες.

Συνεχίσθηκε μια 3μηνη εντατική εκπαίδευση με επιθεωρήσεις εν όρμω και εν πλω. 
Πλους προς Καραϊβική για εθισμό του πληρώματος σε πολύωρους συναγερμούς και βολές βλημάτων στα πεδία βολής του Ατλαντικού. Μετά πολυήμερη εκπαίδευση (shake down training) στη Ναυτική Βάση του Guantanamo (Cuba), ελέγχθηκε η επιχειρησιακή ετοιμότητα του πλοίου. Όλη αυτή η συντονισμένη προετοιμασία αποσκοπούσε να φέρει το πλοίο με το νέο πλήρωμα σε επίπεδο, που θα του επέτρεπε να ενταχθεί στον 6ο Στόλο της Μεσογείου, που θεωρείτο ως η υψηλότερου επιπέδου μάχιμη Ναυτική Δύναμη. Διαπλέοντας τον Ατλαντικό προς τη Μεσόγειο, το “Ricketts” εκτέλεσε 18ήμερα γυμνάσια. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα του 6ου Στόλου προέβλεπε για όλες τις μονάδες, 10 συνεχείς ημέρες γυμνάσια και πραγματικούς εφοδιασμούς εν πλω και ακολουθούσαν 4 ημέρες παραμονής εν όρμω. Ο κύκλος αυτός επαναλαμβανόταν συνεχώς. Ο γενικός μηνιαίος ανεφοδιασμός των πλοίων με τρόφιμα, υλικά, πυρομαχικά και καύσιμα γινόταν ταυτόχρονα από κάθε στολίσκο (8-9 πλοίων), κυκλικώς, από 4 πλοία ανεφοδιασμού, σε 6 μόνο ώρες. Για να επιτευχθεί αυτό, η ολοκλήρωση κάθε κίνησης και οι εναλλαγές των θέσεων, γίνονταν σαν κινήσεις ακριβείας. Ο 6ος Στόλος είναι σε θέση να επιχειρεί αυτόνομα και ανεξαρτήτως από κάθε υποστήριξη από την ξηρά. Οι κατάπλοι σε λιμένες γίνονται μόνο για ανάπαυση του προσωπικού, για καμία άλλη κίνηση.

Το “Ricketts” συμμετείχε σε προπετάσματα ως πλοίο υποστηρίξεως δυνάμεων αεροπλανοφόρων κρούσεως, ως πλοίο διασώσεως κατά τις απονηώσεις και προσνηώσεις αεροσκαφών (οι επιχειρήσεις αυτές θεωρούντο ως οι σοβαρότερες σε ειρήνη), ως πλοίο κατευθύνσεως αεροσκαφών, σε ασκήσεις βολών πυροβολικού και πυραύλων, σε Α/Υ ασκήσεις και Η/Ν πολέμου και σε συνεργασία με συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον σημείο που πρέπει να επισημανθεί ήταν η πλήρης πρωτοβουλία που παρείχετο στον αξιωματικό φυλακής της γέφυρας. Όλοι οι χειρισμοί του πλοίου, από τον απόπλου μέχρι τον επανάπλου, εκτελούντο από τον εκάστοτε αξιωματικό που είχε φυλακή στη γέφυρα: απάρσεις, έξοδοι από λιμένες, διάπλοι, όλοι οι χειρισμοί στις ασκήσεις (λήψεις θέσεων, εφοδιασμοί εν πλω, κ.α.), είσοδοι σε λιμένες, αγκυροβολίες, παραβολές. Έτσι, ο αξιωματικός φυλακής μπορούσε π.χ. να έκανε 2 ή 3 προσπάθειες για να παραβάλει το πλοίο στην προβλήτα κ.ο.κ. Ο κυβερνήτης δεν συμμετείχε, απλώς παρακολουθούσε, επεσήμαινε σφάλματα και επενέβαινε μόνο, όταν η ασφάλεια το απαιτούσε. Επίσης, ο αξιωματικός γεφύρας με τον βοηθό του, εκτελούσαν οποιαδήποτε άσκηση γινόταν στη διάρκεια της φυλακής τους, έδιναν τις εντολές και χειρίζονταν οι ίδιοι τα ραδιοτηλέφωνα της γεφύρας (ανεξαρτήτως των ειδικών καθηκόντων τους στο πλοίο). Οι κανονισμοί αυτοί του Αμερ. Ναυτικού ήσαν πολύ σημαντικοί. Έδειχναν μία ρεαλιστική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η ανάθεση πλήρους πρωτοβουλίας (στην πράξη) στον αξιωματικό φυλακής, αποτελούσε την καλύτερη εκπαίδευση για την εκμάθηση όλου του υλικού του πλοίου και των διαδικασιών, την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεμπιστοσύνης του αξιωματικού, την ανάπτυξη δεξιότητας στους χειρισμούς και την απόκτηση πραγματικής και ολοκληρωμένης εμπειρίας.

Ο αξιωματικός φυλακής ήταν και αισθανόταν πραγματικά υπεύθυνο πρόσωπο.
Και οι ευθύνες του ήσαν σοβαρές. Γι αυτό καθήκοντα ανατίθεντο σε αυτόν, αφού είχε κριθεί κατάλληλος από τον κυβερνήτη μετά από αρκετό διάστημα (μηνών) δοκιμασίας και παρακολούθησης της απόδοσής του προσωπικώς από αυτόν. Ο κυβερνήτης εξέδιδε επίσημo έγγραφο, με το οποίο ο συγκεκριμένος αξιωματικός θεωρείτο, αρχικά, ικανός και κατάλληλος να εκτελεί καθήκοντα αξιωματικού φυλακής σε ανεξάρτητες επιχειρήσεις του πλοίου και αναγνωριζόταν ως “qualifiedOfficer of the Deck – Independent Operations”. Μετά δε παρέλευση και άλλου χρόνου, με νέο έγγραφο πιστοποιείτο η ικανότητά του για καθήκοντα φυλακής σε επιχειρήσεις του Στόλου και αναγνωριζόταν ως “qualifiedOfficer of the Deck – Fleet Operations”.

Στo πλοίο συνεχίσθηκαν να εφαρμόζονται η εσωτερική υπηρεσία και οι κανονισμοί του Αμερικανικού Ναυτικού. Αν προέκυπταν σοβαρά πειθαρχικά θέματα προσωπικού, ο Αμερικανός κυβερνήτης συμβουλευόταν τον επικεφαλής της αντίστοιχης εθνικής ομάδας. Τις θέσεις του κυβερνήτη και του υπάρχου διατήρησαν Αμερικανοί. Κάθε άλλη θέση στο πλοίο ήταν επανδρωμένη με μικτό προσωπικό (αξιωματικούς και πλήρωμα). Φυσικά το κρυπτοκέντρο ελεγχόταν από αμερικανικό προσωπικό, ενώ, όποια αλληλογραφία αφορούσε εθνικά αμερικανικά θέματα, έφερε την ένδειξη “U.S. eyes only”.

Η συγκρότηση του μικτού προσωπικού του πλοίου είχε την εξής μορφή:

 

perialos.blogspot.gr

 Η ελληνική ομάδα αποτελείτο από τους κάτωθι:

Υποπλοίαρχος Δ. Λισμάνης-Επικεφαλής της ελληνικής ομάδας. Αξιωματικός Διευθύνσεως Βολής συστήματος κατευθυνομένων Tartar.

Ανθ/ρχος (Μ) Α. Χατζάκης- Βοηθός Αξιωμ. Ελέγχου Βλαβών.
Κελ. Μηχ. Μ. Χ’νικολάου
Υποκ. Α’ Πυρ. Κ. Κουκουτσάκης
–//– Ρ/Τ Π. Κοντοσταυλάκης
–//– Αρμ.Δ. Μελίτας
–//– Α/Υ Ν. Μαγγανάς
–//– Ηλ. Γ. Τζικάκης
–//– Σημ.ψΙ. Πηγής
Υποκ. Β’ Μηχ. Ι. Μακρής
–//– Μηχ. Κ. Παπαγεωργίου
–//– Μηχ. Χ. Νικολοθανάσης 
Υποκ. Β’ Μηχ. Η/Ν Δ. Παλαιολόγος
–//– ΟΟΔΒ Β. Μαρούδης
–//– Μηχ. Α. Παπαθανασίου
–//– Η/Ν Σ. Πράπας
–//– ΟΟΔΒ Ε. Σκαλιώτης
–//– Ρ/Ε Γ. Εξηνταρίδης
Δίοπος Μηχ. Θ. Ρίζος
–//– Μηχ. Π. Πανώριος
–//– Αρμ. Κ. Λαγός
–//– Αρμ. Σ. Πολίτης
–//– Σημ. Κ. Μποσμής
–//– Ρ/Ε Σ. Μουρτόπουλος
–//– Αρμ. Σ. Τριδήμας
–//– Α/Υ Δ. Κολοβούρης

Η τουρκική κυβέρνηση του Ismet Inonou απέσυρε όλη την τουρκική ομάδα από το πλοίο στις αρχές του 1965. Έγινε ως ένδειξη διαμαρτυρίας προς την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία αντιτάχθηκε σε σχεδιαζόμενη τουρκική επέμβαση στην Κύπρο, κατά την τεταμένη τότε κατάσταση στο νησί. Από την εικόνα που έδειξαν οι Τούρκοι πάνω στο πλοίο, μπορούσες να διακρίνεις μια προσεγμένη εξωτερική εμφάνιση και μια αρκετά ήπια συμπεριφορά. Δεν ασχολούνταν με κανένα και δεν ασχολείτο κανένας μαζί τους. Είναι και αυτή μια τακτική, συνειδητή ή κατ’ εντολήν, να διαβιώνεις «λάθρα».

Ο πολιτικός στόχος της όλης προσπάθειας –δηλαδή η πραγματοποίηση της Πολυμερούς Ναυτικής Δύναμης που προαναφέρθηκε– δεν προχώρησε. Ανέκυψαν δισταγμοί μέσα στη Συμμαχία (κυρίως από τη Γαλλία) καιαντιδράσεις από τους Σοβιετικούς.

Από ναυτικής όμως πλευράς, το σύστημα «δούλεψε». Η αποστολή του “Ricketts” συνεχίσθηκε, όπως σχεδιάσθηκε και ολοκληρώθηκε με επιτυχία το χρόνο, που προγραμματίσθηκε. Ξεκίνησε ως πείραμα για το εφικτό της μικτής επανδρώσεως και με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε σε επίδειξη αυτής. Το πλήρωμα, τελικά, κατάφερε να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη και δεμένη ομάδα με αρκετά καλή απόδοση, με επαρκή επαγγελματισμό, αφοσίωση και καλή συμπεριφορά. Για να κατορθωθεί και να διατηρηθεί όμως αυτό, χρειάστηκε ισχυρή θέληση, μεγάλη δόση υπομονής και πολλές φορές ανεκτικότητα από τους περισσότερους. Όλοι έπρεπε να συμβιώσουν και να αποδώσουν σε ένα περιβάλλον ξένο και με διαφορετικότητες: νοοτροπία, συνήθειες, κανόνες, αντιλήψεις, πειθαρχία, γλώσσα. Όλοι προσπάθησαν να δείξουν τον καλύτερο εαυτό τους, για τους ίδιους και για το ναυτικό που εκπροσωπούσαν.

Ήταν μία προσπάθεια να διατηρηθεί ο πήχυς ψηλά, ξυπνώντας-κοιμώμενοι και εργαζόμενοι συνεχώς επί 18 μήνες (540 ημέρες), μέσα σε ένα πολεμικό πλοίο. Ε, μια τέτοια «γυμναστική», πώς να το κάνουμε, είναι τουλάχιστον κουραστική. Βέβαια, αν η αποστολή αυτή συνεχιζόταν και με επόμενα πλοία, η προσπάθεια θα ήταν πιο άνετη, αφού τις «παιδικές αρρώστιες» τις πέρασε το πρώτο.

Οργανώθηκε μεγάλη προβολή του όλου εγχειρήματος σε ευρεία κλίμακα: καμπάνια στον αμερικανικό και διεθνή Τύπο και επισκέψεις σε λιμένες της ανατολικής ακτής των Η.Π.Α., των νότιων πολιτειών, των Αντιλλών στην Καραϊβική και τις χώρες της Μεσογείου και της Βόρ. Ευρώπης. Πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και πλήθος κοινού επισκέπτονταν το πλοίο. Για ένα διάστημα αποτέλεσε το περίεργο και εντυπωσιακό γεγονός της εποχής. Παντού τα σχόλια ήσαν ευμενή. Όταν όμως το πλοίο επισκέφθηκε τον Φαληρικό όρμο, τον Απρίλιο του 1965, ωρυόμενο πλήθος υποδεχόταν τα ξένα πληρώματα που αποβιβάζονταν στην Ζέα, ενώ τα πλακάτ έγραφαν: «Μανάδες, έρχεται το πυραυλοφόρο του θανάτου, σφίχτε τα παιδιά στην αγκαλιά σας». Να, μία άλλη μοναδικότητα της αποστολής.

Το πλήρωμα σε επιθεώρηση. ΦΩΤΟ: Ναυτική Επιθεώρηση.

Το ελληνικό πλήρωμα έβγαλε τη δοκιμασία αρκετά καθαρά και πιο ανώδυνα από άλλους. Ας πούμε ότι έβαλε το χέρι του και το φιλότιμο. Οι Έλληνες υπαξιωματικοί και δίοποι ήσαν πειθαρχικοί και ευπρεπέστατοι και αρκετά καλά έκαναν τη δουλειά τους ως σύνολο και ως άτομα. Και συγχαρητήρια έπαιρναν. Κάποιοι, μάλιστα, διέπρεψαν στη θεωρητική εκπαίδευση που προηγήθηκε. Και κάτι άλλο, (last, but not least): ήσαν και οι ωραιότεροι! Η επιβράβευσή τους ήταν δίκαιη.

Όταν το πείραμα – επίδειξη ολοκληρώθηκε, το «τεστ κοπώσεως» τελείωσε. Όλοι ένιωσαν μια ανακούφιση και μια χαλάρωση. Επόμενο είναι, όταν τερματίζεις μετά από τόσο… τρέξιμο. Υπήρχε βέβαια και η ικανοποίηση της επιτυχίας, δεν μπορούσε να γίνει κι αλλιώς – έπρεπε να δειχθεί ότι: ναι, ένα πολεμικό πλοίο με μικτό πλήρωμα μπορεί να επιχειρήσει, για αρκετό χρόνο, με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Ακόμα, όλοι αισθάνθηκαν ωφελημένοι από νέες γνώσεις και από τις εμπειρίες και την κουλτούρα των άλλων. Όλοι κατάλαβαν καλύτερα γιατί οι ναυτικοί του κόσμου συνδέονται με τέτοιους δεσμούς και σχέσεις, που μόνο η θάλασσα ξέρει να το κάνει.

http://perialos.blogspot.gr/2012/12/blog-post_6.html

Ευχαριστούμε πολύ για την επίσκεψη! thiva nikolas blogspot